‘Hoe was je weekend?’ Preventieles over verslaving

Toespraak | 05-11-2007

Hoe was je weekend? Deze vraag hebben jullie vanochtend vast wel gehoord of zelf gesteld toen jullie hier op school kwamen. Hoe was je weekend? Gezonde belangstelling voor je medeleerling. Hoe was je weekend? is ook de naam van de preventieles waarmee dit jaar de Week van Verslaving van start gaat. Heel de week lang zijn overal in het land activiteiten georganiseerd rondom het thema verslaving. We hebben het dan vooral over het gebruik van alcohol en drugs in het weekeinde door scholieren. Of moet ik zeggen het misbruik?

Want we horen steeds vaker over excessen waarbij jongeren geen maat weten te houden of naar verkeerde en gevaarlijke middelen grijpen. Nieuwe begrippen duiken op in de kranten: zuipketen, indrinken, comazuipen. Heel verontrustende berichten. Recente cijfers wijzen uit dat elk weekeinde een tiental jongeren tussen de tien en twintig jaar oud met een alcoholvergiftiging op een afdeling spoedeisende hulp belanden. Kennelijk realiseert niet iedereen zich hoe schadelijk bijvoorbeeld alcohol is voor een jongere. Elke slok drank betekent een aanslag op de hersenen. Hersenen die je hard nodig hebt om verder te komen op school en later in de maatschappij.
Het is eigenlijk jammer dat zo’n preventieles nodig is. Aan de andere kant is het goed dat de Stichting Voorkom zich het probleem van verslavingen onder scholieren heeft aangetrokken en een interessant preventiepakket heeft ontwikkeld. Inmiddels worden er jaarlijks al zo’n 3000 preventielessen gegeven.

Maar niet alleen jongeren dragen verantwoordelijkheid voor ongezond en gevaarlijk gedrag. Ook ouders, nee juist ouders, moeten er voor zorgen dat hun kinderen niet in de val van een verslaving of afhankelijkheid trappen. Daarom is de naam van de Week van Verslaving een prikkelende: ‘’Dat doet mijn kind niet, toch’’. Maar de realiteit is soms anders. Hoe moet die moeder zich hebben gevoeld toen haar 13 jaar oude zoon in een portiek in Den Haag werd gevonden. Half in coma. Stomdronken! Dertien jaar!

Zo’n knul komt op die leeftijd al terecht bij de verslavingszorg. Want zo makkelijk kom je er vaak niet vanaf. Daar is een hele strijd voor nodig. Gelukkig zijn er gedreven mensen en instellingen die alles in het werk stellen om een verslaafde bij te staan in zijn strijd tegen alcohol, drugs of gokken.

Jullie begrijpen dat het dus zaak is om problemen te vermijden en niet in vreselijke situaties terecht te komen. situaties terechtkomen. Soms is een jointje het begin van een reeks experimenten met andere, nog gevaarlijker drugs. Maar, zoals ik al eerder met een voorbeeld aangaf, vooral op het vlak van alcohol liggen de gevaren op de loer. Zeker doordat drinken een vrij algemeen aanvaard gebruik is. Veel kinderen zien hun ouders drinken. Ouders zijn soms een beetje laks. Al op vrij jonge leeftijd mogen heel wat kinderen onder de zestien met een feestje of oud-en-nieuw wel een glaasje meedrinken. Voor scholieren begint met meestal met een breezertje of een premixje, maar het kan uitlopen op indrinken voor een schoolfeest of voor het stappen.

En waar eindigt dit. Met comazuipen. Jongeren die hun toekomst naar de knoppen helpen. Dat is toch te gek voor woorden. Het alcoholgebruik onder jongeren neemt hand over hand toe, vooral onder meisjes in de leeftijd van 12 tot 14 jaar, zo heeft het Reinier de Graaf Gasthuis in Delft onlangs vastgesteld. En enkele tientallen meisjes zijn het afgelopen jaar op de Intensive Care behandeld wegens alcoholvergiftiging. Van de 15-jarigen drinkt de helft al wekelijks alcohol. En bij jongeren van 16 jaar drinkt meer dan één op de drie in het weekeinde meer dan tien glazen drank. En soms wel heel veel meer!
Het is echt van groot belang de overmatig drinkende jeugd tegen zichzelf in bescherming te nemen. Om die reden ben ik er voorstander van dat gemeenten de bevoegdheid krijgen de leeftijdsgrens voor de verkoop van zwak-alcoholische dranken te verhogen tot 18 jaar.

En we onderzoeken of het mogelijk is breezers en zoete mixdrankjes uit de supermarkt naar de slijterij te verbannen. Verder moet er in ieder geval scherp op worden toegezien dat onder de 16 geen zwak-alcoholische dranken worden geschonken of verkocht, en onder de 18 geen sterkedrank. Dit betekent natuurlijk niet dat een jongere van 16 of 17 niet af en toe een pilsje mag drinken. Maar we moeten waken voor excessen. We moeten erop toezien dat jongeren echt verantwoord omgaan met drank. Daar ligt de eerste verantwoordelijkheid, ik zei het eerder, bij de ouders.
Ook de overheid heeft een rol. Zo is vorig jaar de voorlichtingscampagne ‘Voorkom alcoholschade bij uw opgroeiende kind’ van start gegaan. En sinds kort is een tweede campagne begonnen: ‘Zeg NEE tegen alcoholschade bij uw opgroeiende kind’.
Maar ook de jongere moet zijn verantwoordelijkheid durven nemen en ‘nee’ durven zeggen als de groep hem tot drinken wil aanzetten. Gewoon ‘nee’ omdat je de risico’s kent. Er is natuurlijk ook een rol voor de school bij het voorkomen van uitwassen en het geven van voorlichting. En ik heb begrepen dat hier op het Montaigne Lyceum de leerkrachten hun taak serieus opvatten, getuige ook de preventieles van vandaag.

Geachte aanwezigen, jongens en meisjes,
Tot de hier aanwezige leerlingen zou ik bij wijze van afsluiting willen verwijzen naar enkele slogans van een soort 7-up mannetje op de website van Voorkom.

• Over blowen: Don’t blow it. Verpest het niet.
• Over alcohol: liever braaf dan slaaf.
• En over roken: Think clean.

Hou dat in je achterhoofd. Zodat je op maandagochtend met een fris en wakker hoofd kunt zeggen: ‘Het was een leuk weekend. Dank je.’