Bussemaker wil mantelzorgvriendelijk personeelsbeleid
"Omdat mantelzorg zo belangrijk is en in de toekomst nog belangrijker wordt als gevolg van toenemende vergrijzing, werk ik –samen met andere partijen – aan verschillende maatregelen om werk en mantelzorg goed te kunnen combineren." Dat zei staatssecretaris Bussemaker tijdens de Dag van de mantelzorg. Eén van de maatregelen is dat Bussemaker met minister Ter Horst (BZK) wil nagaan hoe het Rijk als werkgever zelf het goede voorbeeld kan geven.
Dames en heren,
Ik heb het vaker gezegd en wil het hier, vandaag, tegenover u graag herhalen: mantelzorgers zijn onmisbaar voor onze samenleving. Ze zijn de dragers van onze samenleving. U behoort daar met 1,4 miljoen andere Nederlanders toe. U bent niet, zoals vaak wordt gezegd een goedkope arbeidskracht die voorkomt dat de professionele zorg in elkaar stort.
Zo ziet u zichzelf waarschijnlijk ook niet. Een belangrijk kenmerk van mantelzorg is dat het je overkomt en dat het daarom maar ten dele vrijwillig is. Mantelzorg wordt verleend aan dierbaren die niet altijd ‘vreemden’ in huis willen, maar juist verzorgd willen worden door mensen die dichtbij hen staan. Letterlijk en figuurlijk.
Mantelzorg verricht je daarom ook vaak vanzelfsprekend en zonder tegenprestatie.
Maar dat wil niet zeggen dat we mantelzorgers aan hun lot moeten overlaten. Integendeel, juist omdat ze zo belangrijk zijn van onze samenleving moeten ze steun krijgen om hun vrijwilligerswerk goed te kunnen doen en goed te kunnen combineren met andere dingen, zoals een betaalde baan. Daarmee kunnen we ook voorkomen dat mantelzorgers overbelast raken.
De Dag van de mantelzorg staat dit jaar in het teken van de combinatie werk en mantelzorg. Mezzo is daarom ook bezig geweest met het project Op weg naar een mantelzorg vriendelijk personeelsbeleid. Reden: steeds meer mantelzorgers werken, hebben een baan. Tot voor kort waren veel mantelzorgers vrouwen die geen werk buiten de deur hadden. Dat verandert langzaam maar zeker.
En omdat mantelzorg zo belangrijk is en in de toekomst nog belangrijker wordt als gevolg van toenemende vergrijzing, werk ik –samen met andere partijen – aan verschillende maatregelen om werk en mantelzorg goed te kunnen combineren.
1. Samen met het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid laat ik onderzoeken hoe we meer mensen – vooral vrouwen – die nu niet werken aan het werk kunnen krijgen. Dat meer mensen moeten werken is u ongetwijfeld bekend. Als we alleen al kijken naar hoeveel mensen we de komende jaren in allerlei zorgberoepen nodig hebben, is het duidelijk dat er iets moet gebeuren. Maar daarbij moeten we wel rekening houden met de mantelzorg. Deze mensen moeten niet overbelast raken als ze er een betaalde baan naast gaan doen. Nu al verleent één op de acht werknemers mantelzorg. Dat aantal zal nog verder toenemen.
2. Daarvoor is het belangrijk dat we werkgevers kunnen overtuigen een mantelzorgvriendelijk personeelsbeleid te voeren. Niet alleen omdat dat in het belang van de mantelzorgers is, maar ook in het belang van de werkgevers. Als een werknemer prettiger in zijn vel zit, is dat ook prettig voor de werkgever: minder ziekteverzuim.
In Engeland heeft de landelijke mantelzorgorganisatie Carers UK afspraken gemaakt met een aantal grote bedrijven om het mantelzorgers mogelijk te maken arbeid en zorg te combineren.
In Nederland moet dat ook meer gemeengoed worden. Ik wil daarom een alliantie aangaan met enkele grote bedrijven om dit te realiseren. Zodat we goede voorbeelden hebben die andere bedrijven kunnen inspireren. Ook de vakbonden moeten we goed informeren, in de huidige cao’s staat nog niks over arbeidsvoorwaarden voor mantelzorgers.
Om bedrijven goed voor te lichten wil ik graag gebruik maken van het voorlichtingskoffertje voor bedrijven dat Mezzo heeft ontwikkeld. Ik wil graag stimuleren dat dit koffertje op grote schaal wordt verspreid.
3. En ook gemeenten moeten allianties sluiten met bedrijven en ze stimuleren een mantelzorgvriendelijk personeelsbeleid te voeren. Wat het Rijk landelijk doet, kunnen gemeenten op lokaal niveau doen. Ook zij kunnen gebruiken maken van het koffertje van Mezzo.
Eindhoven is een goed voorbeeld. Het gemeente bestuur vraag aan bedrijven, die zich in de stad willen vestigen, wat zij op dit terrein al doen. Vind ik een goed initiatief.
Ook moeten gemeenten – zeker vanuit de WMO – nadenken over hoe ze mantelzorgers het beste kunnen ondersteunen. Niet alleen via de steunpunten voor mantelzorgers lotgenoten contact, maar ook op de persoon gerichte serviceverlening en deskundigheidsbevordering.
4. Niet alleen moeten gemeenten bedrijven stimuleren een mantelzorgvriendelijk personeelsbeleid te voeren, ze kunnen natuurlijk ook zelf het goede voorbeeld geven. En dat geldt ook voor het Rijk als werkgever van 120.000 mensen. Ik wil daarover met minister Ter Horst van BZK afspraken maken, zodat we rijksbreed een mantelzorgvriendelijk personeelsbeleid kunnen voeren.
5. Tevens moeten we er voor zorgen dat mantelzorgers goed worden voorgelicht over de al bestaande verlofregelingen. Uit onderzoek blijkt dat mantelzorgers nauwelijks gebruik maken van deze regelingen. Samen met SZW wil ik onderzoeken wat hiervoor de reden is en wat we daaraan kunnen doen.
Graag wil ik nog iets zeggen over het steuntje in de rug dat ik dit jaar heb ingevoerd. Mantelzorg is erg belangrijk. Ik kan dat niet genoeg benadrukken. Ik ben dan ook blij dat ik in de gelegenheid ben mantelzorgers, als blijk van mijn grote waardering, een bedrag van 250 euro toe te kennen. Vandaag ontvangen ruim 20.000 mensen dit bedrag.
Natuurlijk had ik gehoopt en verwacht dat dat er meer zouden zijn. Ik laat nog uitzoeken waarom niet meer mantelzorgers zich hebben gemeld. Op dit moment is niet duidelijk of dit komt door de gehanteerde criteria of omdat veel mantelzorgers bij nader inzien geen gebruik willen maken van de regeling.
Hoe dan ook, mijn waardering voor mantelzorgers is er niet minder om.
Tevens wil ik op korte termijn nagaan hoe de 56 miljoen euro die nu is overgebleven, het beste voor de mantelzorg kan worden ingezet.
Dames en heren, ik sluit af.
U en de 1,4 miljoen mantelzorgers in Nederland zijn onmisbaar. Onmisbaar voor de mensen die u hulp en ondersteuning biedt, maar ook voor de samenleving als geheel. Daarom mag daar wel wat tegenover staan. Heel belangrijk vind ik, dat mantelzorgers in staat moeten worden gesteld een betaalde baan te hebben. Dat vergt echter een cultuur verandering van werkgevers. Ik heb u aangegeven hoe ik daar de komende jaren – vanuit mijn verantwoordelijkheid – aan wil meewerken. En ook Mezzo zet zich hier voor in en ik hoop dat ook gemeenten een bijdrage willen leveren.