Persconferentie na de ministerraad, 18 januari 2008

Minister-president Balkenende:

Vandaag hadden we een Rijksministerraad, een ministerraad en nog enkele andere overleggen. We zijn de ministerraad begonnen met het stilstaan bij het heel trieste overlijden van twee Nederlandse militairen, twee Afghaanse militairen en de zware verwonding van een Nederlandse militair. Langs deze weg wil ik nogmaals mijn medeleven betuigen aan de ouders, familie en vrienden van soldaat Wesley Schol en korporaal Aldert Poortema. Wij rouwen mee om dit onherstelbare verlies. De pijn is groot, en ook omdat er sprake lijkt te zijn van vuur van eigen eenheden. Dat is bitter en maakt intens droevig. Het is goed te onderzoeken wat er zich precies heeft afgespeeld. We denken evenzeer aan de militair die zwaargewond is geraakt, soldaat Marc van Kuilen. Wij wensen hem heel veel kracht en sterkte toe in de komende zware periode van revalidatie Ook de twee Afghaanse militairen die zijn neergeschoten omdat zij abusievelijk voor Taliban werden aangezien, mogen niet ongenoemd blijven. Ook in de richting van hun nabestaanden wil ik mijn meeleven en leedwezen betuigen. Door het ministerie van Defensie wordt al het mogelijke gedaan om de nabestaanden en de collega's in Afghanistan in de komende periode de noodzakelijke zorg en steun te verlenen.

In de ministerraad heb ik meegedeeld dat ik volgende week in Davos ben bij het World Economic Forum. Daar zal ik spreken over klimaatverandering, over structurele economische ontwikkelingen zoals de hoge groei in Azië en de schaarste aan grondstoffen die dat veroorzaakt. Over ontwikkelingen in bedrijven, grote en kleine, die steeds wereldomvattender worden, met alle gevolgen van dien.

En dat mede tegen de achtergrond van mijn stellige overtuiging, ik heb het een en andermaal gezegd: het is tijd om de kansen te creëren, kansen te pakken. Daar is het kabinet mee bezig. Ik zal een aantal voorbeelden noemen. Begin februari komen we te spreken over de mogelijkheden voor een eiland in de zee voor de Nederlandse kust en dat is een symbool voor ruimtelijke innovatie en bouwen aan Nederland. Dit voorjaar werken we de beleidsplannen voor innovatie en ondernemerschap uit. Want hoewel ondernemerschap niet in Den Haag wordt gemaakt, heeft de overheid natuurlijk een rol.

Op het gebied van vervoer, milieu en economie zitten we niet stil. Ik noem het anders betalen voor mobiliteit, de keuzes ten aanzien van infrastructuur. Spoor. Het komt nu aan op doorpakken.

Tegelijkertijd houden we natuurlijk wel de vinger aan de pols. Ik sprak daar vorige week al over. De minister van Financiën - en zijn voorganger - ook. En dat heeft tot wat bespiegelingen in de media geleid.

De feiten zijn aldus. Sinds 2004 is de Nederlandse economische groei hoger dan gemiddeld in het eurogebied. De aanhoudende robuuste groei boven de trendmatige groei is opvallend, zeker ook gezien de onzekerheden die er natuurlijk zijn. En zoals we al sinds vorig jaar weten, zal in 2008 de groei iets lager zijn dan die in 2007, maar nog steeds op het trendmatige niveau van 2,25%. En op basis van deze indicatoren concludeer ik: er is geen reden voor zorg over de fundamenten van de Nederlandse economie, wel er is wel de noodzaak om aandacht te blijven geven aan de noodzaak van participatiebevordering, van innovatie, van een gezond ondernemingsklimaat en ook de internationale ontwikkelingen die moeten steeds worden gemonitord. En dat doen we niet alleen. Dat gebeurt ook in internationaal verband. Het economische beeld zal bijvoorbeeld aan de orde komen bij de Ecofinvergadering op 22 januari volgende week. Daar zal minister Bos zijn. En zoals gezegd zal ik zelf bij het World Economic Forum aanwezig zijn.

Dan de gratis schoolboeken. Het kabinet heeft vandaag besloten vast te houden aan de invoering van gratis schoolboeken in het voortgezet onderwijs. We voeren het in het schooljaar 2008-2009 voor wat betreft een eerste stap, eenmalig maar dan dat jaar voor een andere uitvoering. De definitieve regeling zal zijn beslag krijgen in het volgend jaar. We hebben namelijk vastgesteld, mede op basis van de signalen die we van scholen en de VO-raad kregen, dat het niet mogelijk was om de scholen het direct zelf te laten regelen. Dit wordt vooral veroorzaakt, dat weet u, door de doorlooptijd van de aanbestedingsprocedures.

En dat gaat wel lukken voor het schooljaar 2009-2010. Dan krijgen leerlingen het lesmateriaal gratis van hun school. Voor het tussenliggende jaar moeten ouders de schoolboeken nog wel zelf aanschaffen, maar krijgen zij automatisch van ons een belastingvrije tegemoetkoming. Daarmee houden we ons aan de afspraak.We hebben gekozen voor zorgvuldigheid. Het moet immers op een eenvoudige manier, met minimale administratieve lasten voor ouders en scholen, met het hoogste bereik en maximale uitvoerbaarheid. Tegelijkertijd kan het komend schooljaar door de scholen nog worden gebruikt om de invoering van de gratis boeken goed voor te bereiden. Zij moeten immers zorgen voor een zorgvuldige aanbesteding. Er is een uitgebreid persbericht en de staatssecretaris van OCW, mevrouw Van Bijsterveldt, houdt zich graag beschikbaar om eventuele vragen van uw kant nader te beantwoorden.

Dan is er vandaag in de ministerraad gesproken over de discussie die gaande is rondom de plannen van het Tweede Kamerlid Wilders om een film te maken over zijn opvattingen over de Islam en de Koran. De inhoud van die mogelijke film is niet bekend en het is dus ook niet mogelijk om daar een afgerond oordeel over te geven. Maar gebleken is wel dat er zowel in binnen- als in buitenland zorgen leven dat de inhoud van de film kwetsend zou kunnen zijn, en risicovolle reacties zou kunnen oproepen op het gebied van openbare orde, veiligheid en economie.

U bent er inmiddels mee bekend, en dat bleek wel deze week, dat het kabinet zich voorbereidt op mogelijke gevolgen die uitzending van de film zou kunnen hebben in binnen- en buitenland. Op dat punt nemen wij onze verantwoordelijkheid zoals we die ook in andere omstandigheden bij andere aanleidingen zouden nemen. De afgelopen weken en dagen zijn in binnen- en buitenland naar aanleiding hiervan heftige meningen geuit die over en weer als kwetsend en bedreigend kunnen worden ervaren. Het kabinet zal zich hier nimmer bij neerleggen. We bestrijden extremisme en terrorisme. Wij pakken wantoestanden aan. Wij pleiten voor vrijheid en respect. Dit zijn uitgangspunten die wij altijd zullen verdedigen. Nederland kent immers een traditie van vrijheid van meningsuiting, godsdienst en levensovertuiging.

Nederland kent eveneens een traditie van respect, verdraagzaamheid en verantwoordelijkheid. Het nodeloos kwetsen van een bepaalde levensovertuiging of bevolkingsgroep hoort daar niet bij. Een vrij en onbelemmerd debat en respectvol omgaan met elkaar komen uit beide tradities voort. Het kabinet zal deze tradities hoog houden en doet een beroep op een ieder hetzelfde te doen.