Werk van de Commissie Uitdragen kernwaarden van de rechtsstaat inspirerend
Het kabinet is verheugd, maar niet verrast, dat er in onze samenleving zoveel aanknopingspunten zijn om op een goede en herkenbare manier invulling te geven aan de kernwaarden van de rechtsstaat en de communicatie daarover. Dit laat de kracht van onze samenleving zien en zorgt ervoor dat het duurzaam uitdragen van de kernwaarden van de rechtsstaat een vruchtbare voedingsbodem heeft. Dit staat in de reactie op het advies van de commissie ‘Uitdragen kernwaarden van de rechtsstaat’ waarmee de ministerraad, op voorstel van minister Hirsch Ballin van Justitie en minister Ter Horst van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, vandaag heeft ingestemd.
Het kabinet neemt de lessen van de commissie ter harte bij de ontwikkeling, uitvoering en handhaving van zijn beleid, zowel in algemene zin als op de afzonderlijke beleidsterreinen. Om te zorgen voor voldoende draagvlak voor de rechtsstaat moeten de instituties van de rechtsstaat goed en met gezag functioneren. Het kabinet vindt dat zij deze verantwoordelijkheid serieus nemen en hieraan concreet invulling geven, ook al is dat niet altijd gemakkelijk.
Om als actief burger te kunnen functioneren in een in allerlei opzichten pluriforme samenleving is kennis nodig van de rechtsstaat, de democratische kernwaarden en de democratische processen die daaruit voortvloeien. Verspreiding van deze kennis draagt ook bij aan het tegengaan van polarisatie en radicalisering. De democratische rechtsstaat dient zodanig in de samenleving verankerd te zijn dat hij optimaal weerbaar is tegen extremistische en radicale opvattingen. Hiertoe wordt een Actieplan Democratische Rechtsstaat opgesteld dat onderdeel wordt van het Actieplan Polarisatie en Radicalisering 2007-2011. Daarnaast zullen de lessen van de commissie zeker een rol spelen in het project Versterking Grondwet van het Ministerie van BZK in samenwerking met het Ministerie van Justitie.
In het beleidsprogramma ‘Samen werken, samen leven, voor de periode 2007-2011’, heeft het kabinet veel activiteiten opgenomen die bijdragen aan een of meer aanbevelingen van de commissie. Dit laat zien dat het kabinet actief wil werken, werkt en blijft werken aan het versterken van het begrip van en draagvlak voor onze democratische rechtsstaat. Belangrijk hierbij vindt het kabinet respectvol gedrag en bejegening, zowel in de relatie tussen overheid en burger als tussen burgers onderling. Dit wordt bijvoorbeeld bevorderd door de totstandkoming van gedragscodes in buurten, op scholen en in de sport, het stimuleren van buurtbemiddeling en leerlingen- en jongerenbemiddeling en het tegengaan van asociaal gedrag in het verkeer en openbaar vervoer. Met het komende Handvest voor verantwoordelijk burgerschap wil het kabinet bijdragen aan een blijvende ontwikkeling van goed burgerschap als sleutelfactor in de bevordering van sociale samenhang en van verantwoordelijk gedrag van burgers tegenover elkaar en tegenover de overheid. Het Huis voor Democratie en Rechtsstaat in oprichting zal actief burgerschap bevorderen door bezoekers te leren over de waarden en werking van de democratische rechtsstaat en over wat zij daar zelf aan kunnen bijdragen.
Ook bevordert het kabinet, bijvoorbeeld met de aanpak van regeldruk, dat mensen in de praktijk ruimte krijgen om zelf invulling te geven aan de rechtsstaat, mits tegelijkertijd de sociale samenhang voldoende gewaarborgd is. Met de commissie vindt het kabinet sport een belangrijke plek voor ontmoeting, het creëren van binding en het aanleren van principes van goed burgerschap. Ongeveer de helft van de sportverenigingen heeft inmiddels een eigen vorm van een gedragscode ontwikkeld om spelers, trainers, publiek, maar ook bestuursleden te binden aan normale omgangsregels.