Een goede zorginstelling is ook een veilige zorginstelling
Brand in zorginstellingen komt zeer weinig voor. Maar elke brand is er één te veel. Daarom moeten alle zorginstellingen ervan doordrongen zijn dat ze al het mogelijke moeten doen om gebouwen brandveilig te maken. Onder meer een brandveiligheidsmatrix moet daarbij helpen. Dit zei staatssecretaris Bussemaker op de conferentie 'Brandveiligheid in de zorg' in Utrecht.
Dames en heren,
U zult zich misschien, net als ik, bij binnenkomst hebben afgevraagd of dit gebouw brandveilig is. En u hebt misschien gekeken waar hier de nooduitgangen zijn, waar de brandblussers hangen en of hier een sprinklerinstallatie aanwezig is. Degenen die hier niet op gelet hebben, kan ik geruststellen: dit pand voldoet aan de gestelde brandveiligheidseisen.
Maar het moet natuurlijk zo zijn dat we ons dat nooit hoeven af te vragen. Dat welk gebouw we ook binnengaan, we er van uit kunnen gaan dat de brandveiligheid in orde is.
Het is daarom zo goed dat we nu beschikken over dit actieprogramma Brandveiligheid. Want dankzij dit actieprogramma kunnen we er voor zorgen dat alle openbare gebouwen inderdaad brandveilig zijn.
Dit actieprogramma is tweeledig.
Enerzijds is het bedoeld om mensen die verantwoordelijk zijn voor de bouw en het gebruik van een pand, meer bewust te maken van de noodzaak van brandveiligheid.
Anderzijds moet het actieplan er aan bijdragen dat brandonveilige situaties in openbare gebouwen tot een minimum worden beperkt.
Een belangrijke groep gebruikers van openbare ruimten zijn mensen die niet in staat zijn om zélf snel een gebouw te verlaten. Denkt u alleen maar aan mensen in ziekenhuizen. Of aan mensen die in een rolstoel zitten op de 5e etage van een verzorgingsflat en die niet de trap kunnen gebruiken terwijl de lift onbereikbaar is vanwege de brand.
Als we het over brandveiligheid hebben moeten we deze groep niet vergeten. Om die reden ben ik naast de ministers van BZK én WWI nauw betrokken bij het actieprogramma Brandveiligheid.
Dat neemt niet weg dat we dit onderwerp wel in het juiste perspectief moeten blijven zien. Brand in zorginstellingen komt gelukkig zeer weinig voor. Jaarlijks komen er meer - bijna 800 - mensen om in het verkeer, dan door brand in een zorginstelling.
Maar dat betekent niet dat we geen oog hoeven te hebben voor de mogelijke en ernstige risico’s die grote aantallen cliënten én medewerkers lopen als er brand in een zorginstelling, een instelling van jeugdzorg of schippersinternaten, uitbreekt.
Elke brand is er één te veel. Mensen die een brand meemaken lopen immers psychische en emotionele schade op. Ook al raken ze niet gewond. Een brand meemaken is altijd een ramp.
Misschien herinnert u zich nog dat in mei vorig jaar meer dan 150 bewoners vanwege brand uit een verpleeghuis moesten worden geëvacueerd?
Ouderen moesten met spoed naar een veilige plek worden gereden in hun bedden en rolstoelen. Dat leverde aangrijpende tv-beelden op. Én wat me ook opviel: de energie waarmee het personeel die enorme klus toen klaarde.
Bij dat tehuis kwam gelukkig niemand om het leven. Maar de emotionele schade was ongetwijfeld wel groot.
Zorginstellingen moeten daarom niet alleen aan zorgkwaliteit werken, maar ook aan veiligheid. Sociale veiligheid, criminaliteitbeheersing én brandveiligheid.
Ik ben me er van bewust dat het zorgen voor veiligheid inspanningen en geld kost. En dat sommige mensen in de zorg denken: we hebben het zo al druk genoeg. Maar dat kan natuurlijk nooit een excuus zijn om het niet te doen. Het gaat tenslotte om mensenlevens.
Bovendien zijn er genoeg voorbeelden te vinden van zorginstellingen die op een uitstekende manier, wél goed met brandveiligheid omgaan, terwijl ze ook goede zorg verlenen.
Helaas blijven veel zorginstellingen hierbij achter.
Uit onderzoek van het College Bouw Zorginstellingen blijkt dat een kwart van de onderzochte instellingen niet voldoen aan de verplichte Risico Inventarisatie & Evaluatie op grond van de Arbowet.
Ook is bij veel zorginstellingen de bedrijfshulpverlening niet op orde. Dit betekent dat het personeel niet weet hoe te handelen bij brand en dat er geen voldoende bedrijfshulpverleners zijn. Maar ook dat de ontruimingsplannen niet up to date zijn en niet in de praktijk zijn getest tijdens oefeningen.
Dames en heren,
Het is duidelijk dat als het om brandveiligheid van zorginstellingen gaat, ik nogal wat vraag van de betrokken partijen. Het gaat tenslotte om mensenlevens.
Maar vanuit het Rijk willen we niet alleen vragen, ik wil samen met BZK én WWI ook steun aanbieden, waardoor brandonveilige situaties in zorginstellingen tot een minimum kunnen worden beperkt.
Allereerst doe ik dat door voorlichting te verzorgen. De afgelopen drie jaar zijn in vijf regio’s bijeenkomsten gehouden bedoeld om het belang van brandveiligheid onder de aandacht te brengen en het bewustzijn voor brandveiligheid in zorginstellingen te vergroten. Medewerkers van één derde van alle zorginstellingen hebben een regiobijeenkomst bezocht. Naast het congres, waren er ook stands van specialisten in brandveiligheid. We hebben daarop veel positieve reacties gehad van bezoekers. Ik wil als vervolg hierop later dit jaar een grote beurs organiseren over brandveiligheid.
Daarnaast wil ik de sector helpen met voorbeelddocumenten waarin concrete afspraken tussen de zorg, de brandweer en de gemeente kunnen worden vastgelegd. Deze afspraken moeten ertoe leiden dat bedrijfshulpverlening en brandweerzorg beter op elkaar aansluiten.
In de regio Den Haag gebeurt dit al. Daar werkt de regionale brandweer Haaglanden nauw samen met de zorginstellingen in de regio. Deze werkwijze is een goed voorbeeld voor andere regio’s.
Ten derde ondersteun ik de ontwikkeling van E-learning. Dat is interactief onderwijs waarvan iedereen die in de zorg werkt of gaat werken gebruik kan maken. Het lesmateriaal is opgedeeld in verschillende modules, zoals veiligheidsbewustzijn, ontruimen in de zorg en hoe om te gaan met cliënten die moeilijk voor zichzelf kunnen zorgen. Ook komt er een module waarmee de cliënten kunnen worden voorgelicht over brandveiligheid.
Als laatste denk ik dat we veel winst kunnen halen uit een brandveiligheidsmatrix voor de sector. Met deze controlelijst kunnen instellingen nagaan hoe een instelling brandveilig gemaakt kan worden.
Het kan gebruikt worden voor een nieuw te bouwen pand en voor een bestaand pand. De matrix biedt oplossingen en brandveilige alternatieven, die toepasbaar zijn in de zorg, ongeacht de verschillen tussen klein- en grootschalige zorgvoorzieningen.
Het toepassen van de matrix verkleint de risico’s op brand en vergroot de brandveiligheid van instellingen.
Zoals u weet, zal dit model later vandaag worden gepresenteerd.
Dames en heren,
Ik sluit af. Ik hoop dat u er na vandaag volledig van doordrongen bent dat een goede zorginstelling méér is dan een gebouw waar kwalitatief goede zorg wordt geboden. Een goede zorginstelling moet ook een veilige zorginstelling zijn. Een instelling waar niemand die er binnenkomt zich hoeft af te vragen: hoe is het hier met de brandveiligheid geregeld; waar is de nooduitgang? Maar waar iedereen ervan uit kan gaan dat veiligheid onderdeel uitmaakt van de zorg en dat dat vanzelfsprekend goed is geregeld.
Ik wens u een leerzame dag toe vandaag. En ik hoop dat u hier de ervaring opdoet die u gezamenlijk in de praktijk gaat toepassen.