Conferentie 'Uit de kast werkt beter'
Speech van de staatssecretaris van Economische Zaken, drs. F. Heemskerk, tijdens de conferentie 'Uit de kast werkt beter', Den Haag, 19 juni 2009.
Dames en heren,
Nederland staat bekend als een open en vrij land. 'Gewoon homo zijn' heet de nota lesbisch- en homoemancipatiebeleid van mijn collega Ronald Plasterk. Meer dan vroeger kunnen homoseksuelen zonder problemen uitkomen voor hun homoseksualiteit. Op televisie en in andere media zijn homoseksuelen bijna 'alledaags' geworden. De acceptatie is in de afgelopen decennia verbeterd.
Toch kennen we allemaal de voorbeelden. Van die collega, die nooit zijn partner meeneemt naar een uitje van het werk. Of de medewerker die zijn vriend heel neutraal 'degene met wie ik samenwoon' noemt. De manager die afscheid neemt, en waarvan een collega zegt: "Zíj lesbisch? Maar ze was juist zo'n goede manager?"
LGBT
Ogenschijnlijk heeft het misschien niet veel om het lijf. Nederland is een open land als het om LGBT - of voluit Lesbians, Gays, Bisexuals en Transgenders - gaat. Iedere andere geaardheid is bij ons volledig geaccepteerd. Toch?
Maar waarom mijdt dan zo'n 30% van de mensen die in de kast zitten gesprekken over hun privé-leven? Waarom zet 20% van hen bewust geen foto van de partner op het bureau? Waarom zwijgt 19% bij beledigende opmerkingen over LGBT's? Waarom liegt 8% over zijn of haar persoonlijke leven?
Deze cijfers komen naar voren uit internationaal onderzoek van IBM onder het eigen personeel. En ik vermoed dat het bij andere bedrijven niet veel anders is. Misschien is het daar nog wel erger. IBM loopt immers voorop in diversiteit!
Wie zijn oor goed te luisteren legt, hoort schrijnende verhalen. Over stilletjes weggepest worden op je werk. Of genegeerd worden. Nooit eens een vraag krijgen over je partner. Geen carrièrestappen maken, terwijl je daar op grond van je capaciteiten wél voor in aanmerking zou komen. Zogenaamd onschuldige grapjes over homo's.
Er is nog een wereld te winnen als het gaat om de acceptatie van LGBT's op het werk. Hoe gaan we dat veranderen en waarom vind ik dat belangrijk?
Waarom belangrijk
Om met die laatste vraag te beginnen: het meedragen van een 'geheim' kost veel energie. Energie die niet in het werk gestoken kan worden. Wie altijd op zijn hoede moet zijn, voelt zich minder prettig. Is daardoor vaker ziek of afwezig. Uit onderzoek blijkt dat homo's die op hun werk uit de kast gekomen zijn 20 tot 30% productiever zijn.
Bovendien hebben bedrijven met een LGBT-vriendelijk werkklimaat in het algemeen een meer divers werknemersbestand. Daardoor zijn ze creatiever en innovatiever. Ze halen het beste uit hun mensen en weten ze vaak langer te behouden.
Diversiteit heb je als bedrijf hard nodig in een geglobaliseerde wereld. Met een divers werknemersbestand kun je sneller en beter inspelen op wensen en eisen van klanten. Want die klanten passen namelijk óók niet allemaal in hetzelfde plaatje. Diversiteit is dus gewoon commercieel handig. Ook met het ook op de huidige kredietcrisis. Bedrijven met een goed diversiteitsbeleid zijn productiever. Juist nu is dat van groot belang.
'Harde feiten'
Om echte verbeteringen aan te brengen moet je heel precies weten wat er aan de hand is. Ik ben erg geïnteresseerd in 'harde feiten' over waar je tegenaan loopt als LGBT op je werk. Is het bijvoorbeeld moeilijker om in een topfunctie terecht te komen?
Daarom heb ik najaar 2008 een brainstormsessie georganiseerd over het doorbreken van het roze plafond. Daar bleek toen dat dat plafond niet het grootste probleem is. Zo'n 5 tot 10% van de topmensen in het algemeen is LGBT. Dat komt overeen met het percentage van de totale bevolking. Dat lijkt dus een redelijke afspiegeling. Maar uit die brainstorm kwam nog weer eens naar voren dat het échte probleem de acceptatie op de werkvloer is.
Daarom heb ik SEOR, onderzoeksbureau bij de Erasmusuniversiteit, gevraagd vanuit een economische invalshoek te gaan kijken hoe groot dat probleem is en vooral wat we eraan kunnen doen. We onderzoeken concreet de volgende vragen:
- Klopt het dat het Nederlandse bedrijfsleven competitiever kan zijn door goed diversiteitsbeleid in het algemeen en een LGBT-vriendelijk werkklimaat in bijzonder?
- Hoe kunnen we zo'n werkklimaat bereiken en wat kost dat?
- Hoe help je meer bedrijven over de drempel om zo'n beleid te voeren?
- Wat kan de rol van overheid, werknemers en werkgevers daarbij zijn?
Dat onderzoek is in volle gang. De uitkomsten komen dit najaar, dus daar valt nu helaas nog niets over te zeggen. Maar ik wacht de resultaten in spanning af en hoop dat we daar concreet mee verder kunnen.
Gelukkig zijn er al goede voorbeelden waar we op voort kunnen bouwen. Van bedrijven die structureel werken aan een divers personeelsbestand. Die bewust werven in de gaykrant. Of workshops organiseren. Die gedragscodes maken. Of die bij bedrijfstrainingen aandacht besteden aan diversiteit in het algemeen en LGBT in het bijzonder.
Company Pride Platform
Het Company Pride Platform speelt daar een goede rol in. Het is heel belangrijk dat grote gerenommeerde bedrijven via dat platform hun nek uitsteken. Uit de kast komen is voor LGBT's een continu proces. Je coming out heb je niet één keer, maar iedere keer weer. In een nieuwe werkkring, bij nieuwe klanten, met een nieuwe collega. Telkens loop je er weer tegenaan dat je niet behoort tot wat mensen 'standaard' vinden. Daarom is het zo belangrijk ervoor te vechten dat dat wél de normaalste zaak van de wereld wordt. Zo lang homo's op hun werk niet uit de kast durven komen, is LGBT-acceptatie nog niet klaar.
Dames en heren,
Niet zo lang geleden bracht Linda de Mol het blad L'Homo uit. Laten we het nu verder niet over Arie Boomsma hebben. Maar wel over de onthullende interviews die er in dat blad staan, met name over homo's in de bouwwereld. Bijvoorbeeld over mensen die een vies gezicht trekken als je daar vertelt dat je homo bent. Maar gelukkig staan er ook positieve geluiden in. Eén jongen zegt: "Ik heb het getroffen met mijn collega's".
Het gaat erom dat we dát meer en meer horen. Mensen moeten op hun werk zichzelf kunnen zijn, geen geheim met zich mee hoeven dragen. Dat maakt werken voor hen prettiger én het is simpelweg goed voor de Nederlandse economie.
Ik wil daar vanuit EZ aan bijdragen wat ik kan. Ik kom daar graag meer over zeggen als de uitkomsten van ons onderzoek bekend zijn. Ik wens u voor vandaag een goede, inspirerende dag toe. Die er hopelijk toe bijdraagt dat uit de kast komen op het werk voor velen gemakkelijker zal worden.