Afronding sanering Hollandsche IJssel

Toespraak | 21-04-2011

Mevrouw Dwarshuis (gedeputeerde Zuid-Holland), meneer Van Oord, leden van de stuurgroep, dames en heren,

Dit was de meest vieze rivier van Nederland.
Maar dat is definitief verleden tijd.
Vandaag vieren we het resultaat van jaren hard werken.
Samen hebben wij deze rivier weer gezond gemaakt.
De Hollandsche IJssel schittert weer.

Schoon water.
Dat is essentieel.
Helemaal voor een land als Nederland.
Want bijna een vijfde van de oppervlakte van ons land bestaat uit water.

Ons denken over waterkwaliteit en milieu is in de afgelopen decennia drastisch veranderd.
In de jaren ’50 en ’60 werden de oevers van de Hollandsche IJssel achteloos opgehoogd met afval en puin.
Een enorme vervuiling was het gevolg.
De rivierbodem, het water en de oevers raakten sterk verontreinigd.
Met olie, teer, zware metalen en benzeen.

De ellende was niet te overzien.
Een hele wijk in Gouderak moest in 1985 worden afgebroken.
Afschuwelijk voor de bewoners.
Dat heeft bij deze mensen littekens voor het leven achtergelaten.

Dat nooit meer!
Gezonde rivieren zijn de levensaderen in ons waterrijke land.
Daar werken we continu aan.

Over een afstand van 20 kilometer is de bodem van de Hollandsche IJssel gesaneerd.
Vervuilde bagger is weggehaald of op natuurlijke wijze afgedekt.
Daarbij kwam overigens van alles boven water.
Complete wasmachines, televisies en motorblokken werden opgedregd…
De natte oevers zijn schoon gemaakt.
Zij worden opnieuw ingericht als natuurgebied.

De Hollandsche IJssel is een bijzondere rivier.
Het is onze enige rivier met zoetwatergetij.
Het verschil tussen eb en vloed is meer dan een meter.
Bij eb wordt het slik langs de oevers zichtbaar.
Daarom zijn schone oevers extra belangrijk.

Het resultaat van ons werk is dat de rivier nu al voldoet aan de eisen van de Kaderrichtlijn Water voor 2015.
Vijf jaar winst.
Van het saneringsprogramma dat sinds de Kaderrichtlijn geldt, is nu 60% gerealiseerd.

In totaal heeft het rijk 33 miljoen in de schoonmaak van de Hollandsche IJssel geïnvesteerd.

Maar er gebeurt aan de oevers van deze rivier nog meer moois.
Aantrekkelijke routes voor wandelaars en fietsers.
De restauratie van de Stolwijkerschutsluis hier in Gouda.
Drijvende steigers voor de watersport.

En de bouw van 72 nieuwe woningen in Gouderak, op de plek waar eerder huizen moesten worden afgebroken.
De vervuilde bodem is daar weggehaald.

Als alles volgens planning blijft verlopen, worden de nieuwe woningen volgend jaar opgeleverd.
Oud-bewoners krijgen voorrang bij koop of huur.
Ik hoop dat zij de nare ervaringen uit het verleden dan achter zich kunnen laten.
En de zwarte bladzij kunnen omslaan.
Dat gun ik hun in ieder geval van ganser harte.

De grote schoonmaak van de Hollandsche IJssel is door iedereen met vreugde begroet.
Alleen de beroepsvissers hebben zorgen geuit.
Vooral ten aanzien van het reliëf op de bodem van de rivier en de gevolgen daarvan voor de visvangst.
Daarover is nauw contact geweest met RWS en ik vertrouw erop dat deze zorgen in enige mate kunnen worden weggenomen.

Dames en heren,

We werken op nog veel meer plaatsen aan schoon water en een mooie omgeving.
Bijvoorbeeld in de Dordtse Biesbosch en de Haringvliet.
Maar het project dat we vandaag afsluiten, heeft een speciale betekenis.

De meest vervuilde rivier van Nederland is weer gezond.
De Hollandsche IJssel straalt weer.
Als een Blauw Lint door het Groene Hart.

Veel dank aan onze partners met wie we zo nauw hebben samengewerkt.
De provincie, de waterschappen, de gemeenten en de aannemer.

Tegen u en alle omwonenden zeg ik: van harte gelukgewenst met het prachtige resultaat.

Dank u wel.