Ondernemerschapsrevolutie - Ingezonden stuk, minister Verhagen - Het Financieele Dagblad 28 april 2011
De afgelopen jaren heeft zich in Nederland een stille ondernemerschapsrevolutie voltrokken. De manager die halverwege een succesvolle carrière een MKB-bedrijf overneemt omdat hij nu wel eens voor eigen rekening en risico wil ondernemen. De Surinaamse vrouw die met behulp van een microkrediet een cateringbedrijf heeft opgezet, waardoor ze met haar kookkunsten in haar eigen onderhoud voorziet. De student die met zijn uitvinding een bedrijfje probeert op te zetten. Met hun kennis, talenten en een goede portie ondernemerszin verdienen al deze mensen hun eigen geld, in plaats van in loondienst of zelfs een uitkering te blijven.
Inmiddels verdient één op de acht werkende Nederlanders zijn of haar geld als ondernemer. Daarmee zijn we in Nederland relatief gezien ondernemender dan in bijvoorbeeld de Verenigde Staten. Deze stille revolutie brengt een ongekende economische potentie met zich mee. Uit onderzoek naar de behoeften van de werknemers van de toekomst blijkt dat zij meer en meer behoefte hebben aan vrijheid en flexibiliteit. De ondernemerschapsrevolutie biedt deze keuze en leidt tot een dynamischere arbeidsmarkt met een hogere participatie. Bovendien zorgen ondernemers voor antwoorden op maatschappelijke uitdagingen van vandaag en morgen. Of het nu gaat om vergrijzing, grondstoffenschaarste of duurzaamheid, de creativiteit en vindingrijkheid van ondernemers is onmisbaar voor het vinden van oplossingen voor deze uitdagingen. Het is goed om te merken dat de maatschappelijke waardering voor ondernemerschap in de lift zit.
Maar er is nog een wereld te winnen. Vandaag verschijnt een internationaal vergelijkende studie die bewijst dat Nederland het steeds beter doet als ondernemersland. Deze studie laat echter ook zien dat we op het gebied van snelle groeiers en innovatieve ambitieuze ondernemers helaas achterblijven. Het zijn juist deze ondernemers die de grootste bijdrage leveren aan de oplossing van maatschappelijke vraagstukken, innovatie, werkgelegenheid en arbeidsproductiviteit. We moeten in Nederland een klimaat creëren waarin de TomTom’s van morgen ontstaan. Nog relatief weinig bedrijven in Nederland hebben de ambitie om een echte doorgroei door te maken.
Daarom moeten we meer inzetten op betere en ambitieuzere ondernemers, en minder op het creëren van meer ondernemers, zoals we tot nu toe met succes hebben gedaan. Een groot deel van de generatie die nu opgroeit, zal waarschijnlijk ergens in zijn carrière een periode zelfstandig ondernemer zijn. Daarnaast is er een direct verband tussen het opleidingsniveau en de mate van succes als ondernemer. Daarom zorgen we voor meer aandacht voor ondernemerschap in het onderwijs. Zodat jonge mensen al lerend de juiste houding, kennis en vaardigheden meekrijgen en onze ambitieuze talenten eerder voor het ondernemerschap zullen kiezen. Hiermee leggen we de kiem voor succesvolle ondernemers in de toekomst.
Bovendien wil ik er voor zorgen dat onze hoogwaardige academische kennis beter benut wordt door nieuwe bedrijfjes maar ook voor het bestaande MKB. Dat vergt soms andere prikkels voor onderzoekers en wetenschappers, de mogelijkheid dat intellectueel eigendom “no cure, no pay” wordt overgedragen, maar bovenal een bloeiend ecosysteem waar onderzoekers, studenten, bedrijven en financiers elkaar vinden en versterken. Nederland doet het steeds beter op het aantal universitaire spin offs maar ook hier geldt dat ze vaak te lang te klein blijven.
Een van de redenen hiervoor is dat ze soms moeite hebben om aan financiering te komen. Daarom zorgt dit kabinet voor meer durfkapitaal, juist voor innovatieve ondernemers. Hierdoor krijgen meer veelbelovende ondernemers in Nederland een kapitale kans. Betekent wel dat er een mentaliteitsverandering nodig is, want nog te vaak zijn plannen niet investeringsrijp. Juist bijvoorbeeld informele investeerders leveren naast financiering ook een schat aan kennis en ontsluiting van netwerken, en geven vaak de juiste prikkels voor doorgroei. In het beter bij elkaar brengen van innovatieve ondernemers en snelle groeiers aan de ene kant en investeerders aan de andere kant is in Nederland nog een wereld te winnen. Daarnaast kunnen grotere bedrijven een belangrijke rol van betekenis hebben voor startende en kleinere ondernemers. Ik verwacht dan ook op dit punt concrete voorstellen vanuit de teams van de negen topsectoren. Grote multinationals kunnen bijvoorbeeld optreden als launching customer of jonge bedrijven onder hun hoede hun entree laten maken op buitenlandse markten. Het kabinet stimuleert dit door stevig in te zetten op meer economische diplomatie en internationalisering van ons innovatieve MKB, juist ook op moeilijke groeimarkten.
Dit kabinet heeft de ambitie om de TomTom’s van morgen de ruimte te geven om te groeien. Door regels die ondernemers in de weg zitten zo veel mogelijk weg te nemen en door in het belastingstelsel meer prikkels voor groei in te bouwen. Ook geven we zelfstandige ondernemers en het innovatieve MKB een eerlijkere kans bij aanbestedingen. En er komt één loket waar ondernemers al hun overheidszaken kunnen regelen. Kortom, we gaan ons richten op een gunstig speelveld voor de ambitieuze ondernemers van vandaag en morgen. En ik ben er van overtuigd dat zij dan gaan scoren.