Onderwijs ontzien
Het kabinet ontziet het onderwijs, ook in 2012. De begroting van het Ministerie van OCW voor volgend jaar is de weerslag van de ambitie van het kabinet om tot de top van de wereldeconomieën te behoren, terwijl er tegelijkertijd fors moet worden ingegrepen om het huishoudboekje op orde te brengen. Ombuigingen zoals bij de langstudeerders en in het passend onderwijs worden opnieuw geïnvesteerd in het onderwijs.
Met de begroting van OCW leggen minister Van Bijsterveldt en staatssecretaris Zijlstra de nadruk op een ambitieuze leercultuur, een cultuur van verwachtingsvol onderwijs met meer excellentie, minder uitval en intensiever onderwijs om het beste uit ieder kind te halen.
Primair en voortgezet onderwijs
Voor het primair onderwijs en het voortgezet onderwijs betekent dit: meer aandacht voor opbrengstgericht werken. Dit houdt in dat leraren de vorderingen van hun leerlingen volgen en waar nodig verbeteren. Het kabinet wil een centrale eindtoets verplicht stellen in het primair onderwijs. In het voortgezet onderwijs wordt een landelijke diagnostische tussentijdse toets aan het eind van de onderbouw ingevoerd. Met ingang van dit schooljaar worden de exameneisen in het voortgezet onderwjis aangescherpt. Daarnaast lopen alle scholieren in het voortgezet onderwijs een maatschappelijke stage van minimaal 30 uur.
Voor kinderen die te maken hebben met een achterstand is een vliegende start in het basisonderwijs van groot belang. Daarom investeert dit kabinet in voor- en vroegschoolse educatie en schakelklassen/summercourses. In 2012 wordt hiervoor €70 miljoen extra uitgetrokken, oplopend tot €100 miljoen in 2013. Dit kabinet wil juist ook alles uit de beste leerlingen halen. Jaarlijks is €20 miljoen extra beschikbaar voor hoogbegaafdheid en excellentie in het primair en voortgezet onderwijs.
Kinderen die extra aandacht of hulp nodig hebben, krijgen dat zoveel mogelijk in het reguliere onderwijs. Daartoe wordt vanaf 2012 het nieuwe stelsel voor passend onderwijs ingevoerd. Het speciaal onderwijs blijft beschikbaar voor leerlingen voor wie dat nodig is. Volgend jaar is er €2,2 miljard beschikbaar voor extra ondersteuning.
MBO
Volgend jaar staat in het teken van het Actieplan Focus op Vakmanschap, dat de kwaliteit en de aantrekkelijkheid van het beroepsonderwijs moet vergroten. Voor uitvoering hiervan trekt dit kabinet structureel €150 miljoen uit. Daarnaast worden zes centra voor innovatief vakmanschap opgericht voor toponderwijs en innovaties in het bedrijfsleven. De regeling Stagebox voor het beroepsonderwijs, bedoeld om stage- en simulatieplekken te creëren voor moeilijk plaatsbare deelnemers, wordt met een jaar verlengd. Dit jaar starten regionale pilots om de aansluiting onderwijs-arbeidsmarkt te verbeteren.
Leraren
Docenten zijn cruciaal om leerlingen tot hoge prestaties te brengen. Daarom investeert het kabinet extra in de continue ontwikkeling van leraren en de verhoging van hun opleidingsniveau. Daarnaast is er extra geld voor opbrengstgericht werken en het leren omgaan met verschillen tussen leerlingen. Het kabinet investeert in 2012 €100 miljoen extra in leraren en schoolleiders, vanaf 2013 is dit €150 miljoen. Leraren of lerarenteams die goed presteren en de onderwijskwaliteit aantoonbaar verhogen kunnen extra worden beloond. Scholen krijgen daarom de kans om te experimenteren met verschillende vormen van prestatiebeloning. In het schooljaar 2011-2012 starten de eerste proeven, die in de jaren 2013-2015 worden uitgebreid. Hiervoor is in 2012 €10 miljoen euro beschikbaar, oplopend tot €250 miljoen in 2016.
Naast deze extra investeringen stijgt ook het bedrag dat op grond van het Actieplan Leerkracht wordt geïnvesteerd in betere beloning voor leraren en de lerarenbeurs. Dit gaat naar ruim €700 miljoen.
Hoger onderwijs
In het hoger onderwijs is een forse koerswijziging ingezet met een ambitieus pakket van maatregelen: selectie aan de poort en collegegelddifferentiatie, betere informatievoorziening voor studenten, sterkere profilering van instellingen en meer samenhang tussen onderwijs, onderzoek en bedrijfsleven. Voor de maatregelen uit de Strategische Agenda Hoger Onderwijs, Onderzoek en Wetenschap aan de begroting voor 2012 €50 miljoen toegevoegd, oplopend tot €300 miljoen in 2016. Deze middelen komen onder andere uit de langstudeerdersmaatregel en de invoering van het sociaal leenstelsel in de masterfase.
Wetenschap en onderzoek
De Nederlandse wetenschap moet goed aangesloten blijven bij internationale ontwikkelingen in het onderzoek, bij innovatie in de topsectoren en bij de grote maatschappelijke vraagstukken van de 21e eeuw. Daarnaast moet er voldoende ruimte blijven voor de ontwikkeling van talentvolle onderzoekers en een scherpere profilering van het onderzoekslandschap. Hiervoor reserveert het kabinet €90 miljoen. Dit gaat naar grote onderzoeksinfrastructuur (€36 miljoen), alfa/gamma-onderzoek (€17 miljoen), geesteswetenschappen (€5 miljoen) en toponderzoekscholen (€20 miljoen). Voor het stimuleren van technologisch onderzoek krijgt de NWO-stichting STW €10 miljoen extra.
Cultuur en media
De cultuursector moet minder afhankelijk worden van overheidssubsidie. Scherpere en beredeneerde keuzes zijn noodzakelijk. In 2012 wordt €50 miljoen euro bezuinigd, oplopend tot €200 miljoen structureel. Topinstellingen in de cultuursector moeten op hoog niveau cultuur kunnen blijven maken. Daarom worden deze instellingen – net als musea, het erfgoed en bibliotheken – zoveel mogelijk ontzien bij de bezuinigingen.
De publieke omroep wordt eenvoudiger en krachtiger met behoud van pluriformiteit en met omroepverenigingen als het hart van het bestel.
Emancipatie
Het komende jaar wordt verder gewerkt aan het vergroten van de sociale acceptatie van (lesbische) vrouwen, homoseksuelen en transgenders op school en werk, in de sport en de ouderenzorg. Ook op internationaal vlak zal Nederland zijn voortrekkersrol waar maken. De arbeidsparticipatie van vrouwen en de doorstroming van vrouwen naar de top wordt bevorderd.