Persconferentie na ministerraad 11 november 2011

Mediatekst | 11-11-2011

INLEIDEND STATEMENT

RUTTE
Vandaag uiteraard ook stilgestaan bij de situatie in de eurozone, zoals tegenwoordig iedere vrijdag. We volgen natuurlijk op dit moment nauwgezet de ontwikkelingen in zowel Griekenland als Italië en we zijn ook in het bijzonder geïnteresseerd in de reacties van de financiële markten op de situatie in deze landen. We moeten met elkaar vaststellen dat de eurozone een moeilijke fase doormaakt en dat van politici, vooral nu in Italië en Griekenland, dat daadkracht wordt gevraagd om snel financieel orde op zaken te stellen.

Het is hoopgevend dat Griekenland nu een uitweg uit de impasse lijkt te hebben gevonden. We wachten de ontwikkelingen af. Er zou nu zo’n beetje een nieuwe regering moeten aantreden met een breed mandaat om de crisis te lijf te gaan en we hopen ook echt dat dat daadwerkelijk gebeurt. Ik heb het laatste half uur geloof ik geen nieuws gehad, maar het leek iets uitgesteld te zijn. Ook in Rome vindt intensief politiek overleg plaats om te komen tot een mogelijke nieuwe politieke situatie. Wij gaan daar natuurlijk verder niet over, waar we wel over gaan is het belang van de stabiliteit in de eurozone en het belang dus dat deze landen de zaken normaliseren.

Er moeten concrete maatregelen worden genomen. Er moeten bezuinigingen worden doorgevoerd in deze landen om de begroting op orde te krijgen. Er moeten structuurversterkende maatregelen worden genomen om de groei in deze landen op gang te krijgen en daar zetten wij op in, want stabiliteit alleen is niet genoeg, er moet ook groei zijn. Het is niet voor niets een stabiliteit- en groeipact. Urgent nu is in ieder geval de stabiliteit, er voor zorgen dat de schulden onder controle komen, tegelijkertijd ook de hervormingen doorvoeren zodanig dat ook in deze landen uiteindelijk die groeimachine weer op gang kan komen.

Dit thema, economische groei, zal ook centraal staan bij het bezoek maandag en dinsdag aan het Verenigd Koninkrijk. Het is een bezoek waarbij innovatie centraal staat. Komende maandag en dinsdag ook gesprekken met premier Cameron en vicepremier Clegg. De onderlinge economische banden tussen Nederland en het Verenigd Koninkrijk zijn heel sterk. Ieder jaar exporteren we voor 30 miljard euro naar het Verenigd Koninkrijk. Het Verenigd Koninkrijk is de een na grootste investeerder in Nederland, de Britse investeringen in ons land hebben een waarde van 60 miljard euro en andersom is ook Nederland de tweede investeerder in het Verenigd Koninkrijk met investeringen ten waarde van in totaal bijna 94 miljard euro. Er is dus veel bij te winnen. Uiteraard, we gaan ook ver weg, Brazilië, Rusland, India, China. Maar als je nou ziet hoe heel sterk die band is met bijvoorbeeld het Verenigd Koninkrijk, zo dichtbij, dan ben ik blij dat we dit jaar Maxime Verhagen in Duitsland, ik nu in het Verenigd Koninkrijk, ook echt weer bezig zijn om die banden aan te halen met landen zeer dichtbij met wie wij hele sterke economische relaties hebben en als je daar, die relatie, verder kunt uitbouwen heeft dat natuurlijk enorme effecten.

We gaan samen met veel bedrijven op pad. Onder andere uit de creatieve industrie. We gaan naar Londen, naar Manchester, naar Birmingham en we gaan technologische bedrijven bezoeken, mediabedrijven bezoeken en we gaan proberen te helpen om weer veel contacten te leggen voor het Nederlandse bedrijfsleven en weer heel veel banen te veroorzaken, zowel daar als hier.
In de ministerraad vandaag hebben we ook gesproken over het verder op orde krijgen van Nederland en vooral ook het grenzen stellen en grenzen handhaven. Een van de dingen waar we ons allemaal verschrikkelijk aan ergeren in Nederland, ik in ieder geval, is het geweld tegen hulpverleners. We hebben vandaag afspraken gemaakt die er op toezien dat in een snelwegprocedure mensen langer in voorlopige hechtenis kunnen worden genomen, zodat zij voorafgaand aan hun berechting niet meer vrij rond lopen. De huidige wetgeving biedt daarvoor onvoldoende mogelijkheden. Dit is onderdeel van de aanpak van dit kabinet om er voor te zorgen dat uiteindelijk het geweld tegen hulpverleners in Nederland zo snel mogelijk verdwijnt.

Vanmiddag is in Haarlem de huldiging van de honkballers die vorige maand wereldkampioen zijn geworden. Dat is voor het eerst sinds 1938 dat überhaupt een Europees land wereldkampioen is geworden, dus heel bijzonder dat het nu Nederland is. Edith Schippers is er namens het kabinet bij aanwezig. Mij lukt het gezien het tijdschema en ook u te woord kunnen staan net niet, maar Schippers is daar en mag ik dan vanaf deze plek alle sporters van harte gelukwensen en er voor zorgen dat zij ook volgend jaar uiteraard de beker meenemen.

VAN DER HEYDE (NOS)
Wat zou u ervan vinden als Nederland weer de gulden herintroduceert?

RUTTE
Ja, noem het dan de Mark, dan heeft het in elk geval mijn voornaam, maar goed, ik zou het een slecht plan vinden.

VAN DER HEYDE
U weet waarom ik dit vraag, want Wilders van de PVV wil een onderzoek doen wat het zou schelen als we de gulden zouden herinvoeren. Wat vindt u van zo’n onderzoek?

RUTTE
Dat staat hem vrij. Hij mag dat doen.

VAN DER HEYDE
Maar.

RUTTE
Wat ik ervan vind, nou, ik ga zo’n onderzoek niet doen en er zijn talloze organisaties die ook de afgelopen maanden er op gewezen hebben het gevaar van het opbreken van de eurozone, de enorme impact die dat zou hebben op onze economieën, OESO, het CPB, hier in Nederland, maar ook andere organisaties. Het lijkt mij een hele slechte ontwikkeling als dat zou gebeuren. Ik vermoed ook dat dat uit zo’n onderzoek zal komen van de PVV en dan kan dat misschien helpen om ook de PVV weer aansluiting te laten vinden bij de Europa politiek van dit kabinet.

VAN DER HEYDE
U zegt dat als dat uit zo’n onderzoek blijkt dat het eigenlijk gunstiger is om de euro te houden, dan zou hij ook voor die euro moeten zijn in het parlement.

RUTTE
Dat lijkt mij een logische consequentie.

VAN DER HEYDE
Nou is het natuurlijk wel zo dat heel veel mensen zich zorgen maken over wat er aan de hand is en die wijten dat, wat er aan de hand is met de pensioenen, wat er met de economie gebeurt, die wijten dat aan de invoering van de euro, kunt u dat begrijpen?

RUTTE
Ik begrijp dat de mensen zich zorgen maken. Tegelijkertijd, de euro is van ongelofelijk groot belang voor Nederland. Stel je nou eens voor dat wij in 2008 tijdens de grote kredietcrisis de gulden nog hadden gehad, met onze enorm grote bankensector. We hadden dan echt een groot risico gelopen dat die gulden kapot was gespeculeerd in die periode. Dus het is, alleen al in 2008 had je echt niet de gulden moeten willen hebben. Zo’n grote bankensector, zo’n grote exposure op de Nederlandse economie en dan een klein eigen muntje. Dus het belang van die euro alleen toen heeft zich gewoon bewezen. Verder is het zo dat Nederland 70 procent van zijn welvaart verdient in het buitenland en dat 70 procent van die export plaatsvindt naar landen in de eurozone. Dat laat ook zien het enorm belang van deze munt en ik moet zeggen ik ben het niet altijd met Diederik Samsom eens, maar ik zag een tweetje vanmorgen van hem voorbijkomen en toen dacht ik ja, daar heeft hij een terecht punt. Wat zou dat nou oplossen? Dan ga je de gulden invoeren, met alle risico’s van dien, namelijk het opbreken van de eurozone en de enorme impact die dat kan hebben op onze financiële instellingen, op onze pensioenfondsen. Ja, en uiteindelijk, dan hebben we allemaal die eigen munt, dan is er overal gedevalueerd en Nederland zal dan mogelijk met een eigen gulden moeten appreciëren, wat heel slecht is voor onze exportpositie. Het lijkt me aan alle kanten een recipe for disaster. Maar goed, zij mogen het doen en nogmaals ik denk dat ik de uitkomst wel kan voorspellen en hopelijk helpt dat dan om bredere steun te krijgen voor onze politiek.

VAN DER HEYDE
Is het eigenlijk vervelend voor uw positie in Europa dat zo’n belangrijke partij als de PVV hardop zit te propageren dat de gulden weer terug moet komen?

RUTTE
Nee, we zijn een minderheidskabinet, op dit onderwerp hebben wij geen steun van de PVV, dus dat maakt niets uit.

VAN DER HEYDE
U krijgt daarover niets te horen van collega’s?

RUTTE
Nee, ik moet zeggen collega’s zijn op dit moment niet met de PVV bezig in Europa.

BERGHUIS (RTL Nieuws)
Alle economen zijn het wel zo’n beetje met uw inschatting eens dat het niet goed zou zijn als de gulden terugkomt. Wat zou zo’n onderzoek kunnen toevoegen nog, denkt u?

RUTTE
Luister, er is een politieke partij in Nederland die het kabinet op dit punt niet steunt, die een onderzoek gaat doen. Ik ga daar verder geen commentaar opleveren. Het is hun goed recht dat onderzoek te doen en laat ze.

BERGHUIS
U zegt laat ze, maar..

RUTTE
Ja, vrij land.

BERGHUIS
Denkt u niet dat heel veel mensen in het land denken nu dit naar buiten komt van: goh, misschien is het toch wel een reëel alternatief om die gulden terug te krijgen?

RUTTE
Ik moet zeggen als je ook de onderzoeken leest, kijk het bijzondere in Nederland is dat…

BERGHUIS
Heel veel mensen lezen die onderzoeken niet op dit moment.

RUTTE
Nee, maar die onderzoeken kijken weer wat mensen van dingen vinden, dus dan blijkt dus dat ook uit onderzoeken dat er veel steun is voor Europa in Nederland. Wij behoren tot de landen in de EU met de grootste steun voor Europa. Vraag je vervolgens aan mensen wat vind je van Brussel, dan staan we weer bovenaan in de lijst van kritische landen en voor een deel is dat ook terecht. Wij willen dat Brussel net zoals in Nederland teruggaat naar waar Brussel over moet gaan. Ook daar moeten we orde op zaken stellen. Terug naar de kern: een kleine krachtige overheid en geen grote uitdijende overheid. Dus ik begrijp die kritiek op Brussel en daar werk ik ook aan, maar Europa heeft veel draagvlak in Nederland. Ik denk dat heel veel mensen die daar even over doordenken ook begrijpen, voor ons, een exporterend land, hoe belangrijk die munt is. Ik moet zeggen, we besteden heel veel aandacht nu in deze persconferentie aan een onderzoek wat is aangekondigd door een politieke partij, nogmaals, ze hebben daar het volste recht toe, laat ze.

BERGHUIS
Eigenlijk zegt u van, de burger heeft heel veel vertrouwen in Europa. Met zo’n onderzoek, daar valt eigenlijk geen electoraal gewin mee te halen.

RUTTE
Maar ik ga niet analyseren hoe de PVV meer kiezers of minder kiezers moet krijgen. Wilders is daar prima zelf toe in staat. Ik denk dat dit alleen maar positief kan uitpakken, namelijk dat er bredere steun komt voor het beleid van dit kabinet.

JANSEN (De Telegraaf)
Toen u het vanochtend las, het plan van de PVV, wat dacht u toen, dacht u van, dit is voor de bühne of dacht u van ai, dit kan wel eens lastig worden voor de coalitie?

RUTTE
De coalitie daar zit de PVV niet in.

JANSEN
In brede zin wel, als gedoogpartner.

RUTTE
Maar niet op dit onderwerp. De PVV als het over buitenlandse politiek gaat, ik heb het vaker gezegd, dat beperkt zich tot Vlaanderen en Israël en ook de hele Europa politiek tot nu toe is er vanuit de PVV geen steun en dat mag ook want we hebben er geen afspraken over gemaakt en waar we wel afspraken over gemaakt hebben houdt de PVV zich aan die afspraken dus die samenwerking bevalt goed. Maar ze zijn ook heel voorspelbaar op al die onderwerpen waar we geen afspraken over hebben, namelijk dat we het daar vaker over oneens zijn.

JANSEN
Dit antwoord heb ik heel vaak op heel veel verschillende vragen gehoord.

RUTTE
Ja, blijf consistent.

JANSEN
Dat is een manier om er tegenaan te kijken. Maar toch nog even daarop doorgaan, want natuurlijk de PVV steunt niet het kabinet op het eurodossier, maar je kan dit ook zien als een poging van de PVV om wat meer politieke ruimte te creëren om straks in aanloop naar mogelijk aanvullende bezuinigingen om dit als een soort stok achter de deur te hebben. Houdt u daar rekening mee dat dit een strategische zet is van de PVV of dacht u van leuk verhaal kijken wat de dag nog meer biedt.

RUTTE
Nee en ik zag trouwens ook in het bericht in de Telegraaf dat het ook door de PVV zelf stevig wordt ontkend dat de link er zou zijn tussen dit door hen geïnitieerde onderzoek en eventueel, als het al zover komt, eventueel noodzakelijke extra bezuinigingen. Het heeft niets met elkaar te maken eerlijk gezegd, nee. Ik zie de link niet.

BRIL (Radio 1)
De landen in problemen, Griekenland en Italië, maar je hoort ook steeds meer zorgen over België, die hebben heel veel verschillen, maar een overeenkomst, namelijk dat er niet echt een stabiel bestuur is. Hoe zorgelijk is dat?  

RUTTE
Kijk, ik ga geen commentaar geven op wel of geen bestuur in die landen, want dat is niet aan mij. Waar ik mee te maken heb is dat ik wil dat landen zich aan de afspraken houden. We hebben afspraken gemaakt over stabiliteit in Europa, groei in Europa en dat is ongelofelijk belangrijk om de euro een krachtige basis te geven. Wat nu moet gebeuren in Griekenland is dat ze de afspraken nakomen. De Italianen hebben in ieder geval gezegd, hoewel naar Italië geen geld gaat uit het IMF of uit Europa, willen wij toch onder zwaar toezicht komen te staan, in dit geval van het IMF. Dat vind ik een positieve ontwikkeling, omdat tot nu toe de Italiaanse hervormingen om het maar eens voorzichtig te zeggen tussen droom en daad, tussen plan en uitvoering nog wel eens wat ruimte zat en van groot belang is dat ze nu wel gaan doen wat ze zich hebben voorgenomen.

BRIL
U hamert op stabiliteit, dan is het toch ook van belang dat regeringen stabiel zijn.

RUTTE
Ja, maar luister, het heeft niet zo heel veel zin dat ik commentaar ga leveren op de politieke situatie in andere landen, dat doe ik niet. Wat ik moet doen is er voor zorgen dat mijn collega’s in Europa zich aan de afspraken houden, hoe ze dat precies doen, hoe ze komen, kijk Europa schrijft voor dat het minimaal een democratie moet zijn. Nou dat is in ieder geval op dit moment aan de orde in alle landen, maar dat is de enige eis die Europa stelt en verder heb ik er mee te maken dat ik wil dat die landen zich aan de afspraken houden. En of ze dat doen demissionair of missionair of ze dat doen via referenda of niet, dat is allemaal tot je dienst. Maar bijvoorbeeld met dat Griekse referendum was mijn grote bezwaar dat dat zou leiden tot een belangrijke mate van uitstel van de steun aan de conclusies van een paar weken geleden en dan heb ik daar dus een mening over. Maar ik ga geen commentaar leveren op de politieke situatie in andere landen.

BRIL
Maar het beeld is toch dat als een land in de problemen komt, een kabinet dat niet aankan, de politiek dat niet aankan en dat er dan een wisseling plaats moet vinden. Dat is toch geen sterk beeld?

RUTTE
Laat ik het omdraaien, ik ben blij in ieder geval; dat Nederland behoort nu tot de landen in de wereld, die waar het gaat om de rentestand, maar ook de kosten die wij moeten maken voor de verzekeringen of obligaties behoren wij nu tot de sterkste economie in de wereld. In  sommige opzichten zelfs tot de top twee of drie landen in de wereld. En dat laat dus zien dat wat in Nederland al jarenlang consequent gebeurt, staatsfinanciën op orde, proberen de overheid zo klein mogelijk te houden, ruimte voor groei voor de economie, dat dat de goede aanpak is. En daar hoort natuurlijk ook een stabiel politiek klimaat bij. Dat helpt in Nederland. Maar dan zeg ik iets over Nederland, ik ga geen commentaar leveren op de politieke situatie in andere landen, ik heb altijd alleen commentaar op de vraag of andere landen zich aan de afspraken houden.

BRIL
Maar is het goed dat Berlusconi vertrekt?

RUTTE
Daar heb ik dus geen commentaar op… Ik ben geen politiek commentator, daar ga ik niet over. Waar ik over ga is dat ik wil dat in Italië de maatregelen worden genomen die noodzakelijk zijn om er voor te zorgen dat die te hoge, namelijk 120%, staatsschuld, het feit dat Italië niet groeit, dat er in Italië hervormingen moeten plaatsvinden in de arbeidsmarkt, het pensioenstelsel, minder regels, het vereenvoudigen van het bestuur van Italië, daar heb ik een opvatting over, maar ik ga geen commentaar leveren op mijn collega’s, het gaat mij er om dat zij zich aan de afspraken houden.

BRIL
Tot slot, de Duitse bondskanselier die heeft gezegd dat het snel geregeld daar moet worden in Italië. Een volgende machthebber. Bent u dat met haar eens?

RUTTE
Ja, ik ben het met haar eens dat het van belang is dat er zo snel mogelijk duidelijkheid komt, wat Italië gaat doen op het punt van het uitvoeren van de voorgenomen maatregelen. Dat ben ik met haar eens, ik ga verder geen commentaar leveren wie dat precies moet doen.

VRAAG
Gezien de ontwikkelingen van deze week en de groeicijfers die naar buiten zijn gekomen, houdt u er eigenlijk nog rekening mee dat u volgend jaar niet extra hoeft te bezuinigen?

RUTTE
We zien op dit moment natuurlijk dat die cijfers zich niet in een gunstige richting ontwikkelen. Maar het richtsnoer wat wij hanteren is het CPB en dat is ook de kracht van Nederland dat wij al heel lang een onafhankelijke rekenmeester hebben. Wij wachten op de volgende berichten uit die hoek en tot die tijd ga ik ook niet speculeren.

VRAAG
Nou heeft u zelf in 2008 het kabinet in een vroegtijdig stadium gewaarschuwd voor de economische storm die op ons afkwam. En u verweet toen het kabinet te weinig te doen. Bent u niet bang dat u hetzelfde verwijt krijgt.

RUTTE
Nee, want de situatie is nu gelukkig anders, er zit nu een kabinet wat wel maatregelen neemt. Wij hebben besloten om 18 miljard, dat is een ongekend groot bedrag zowel relatief als absoluut, om te buigen, vergelijkbaar met de ombuigingsdoelstellingen van Lubbers I en dat was eigenlijk tot nu toe het kabinet wat de grootste ombuigingsoperatie doorvoerde in Nederland. Dat zijn we aan het doen, inclusief een heel aantal hervormingen in de sociale zekerheid, in de gezondheidszorg en in het onderwijs. Die structuurversterkend werken. Het pensioenstelsel. Dus wij nemen nu al die maatregelen die nodig zijn om zowel de begroting op orde te krijgen als er voor te zorgen dat langere termijn het groeivermogen van de Nederlandse economie wordt versterkt en dat is het grote verschil met een paar jaar geleden.

VRAAG
Wat vindt u er van dat Pechtold vanochtend heeft gezegd dat u niet op hem hoeft te rekenen als er extra bezuinigd moet worden?

RUTTE
Hij beantwoordde een als-dan vraag en we zijn zover nog niet en als het zover is dan kijken we verder.

HOEDEMAN (de Volkskrant)
U schetst net dat de PVV medeverantwoordelijk is voor die 18 miljard bezuinigingen. Vindt u het nou ook verantwoordelijk gedrag dat juist de PVV dat onderzoek naar die gulden instelt en daardoor onrust voedt.

RUTTE
Wij zijn in Nederland een sterke democratie beste mensen. We hebben, we doen dit al een tijdje met z’n allen. Eigenlijk sinds 1848 en sinds 1917 hebben we algemeen kiesrecht. Het is toch niet zo dat als een politieke partij een onderzoek aankondigt, een politieke partij, niet eens een regeringspartij, maar een partij kondigt een onderzoek aan, dat daar de Nederlandse economie zou destabiliseren. Als dat waar was hadden we een heel ander probleem. Zij mogen dat gewoon doen, ik reageer daar ontspannen op en ik denk dat daar goede conclusies uitkomen. Dat geeft ook hoop voor hun opstelling in de toekomst.

HOEDEMAN
Wat denkt u dan dat de bedoeling is van dit onderzoek?

RUTTE
Luister, ik kan toch niet voor alle politieke partijen, ik heb mijn handen vol aan mijn eigen partij zeg, en toch niet in de hoop te gaan kijken waarom ze doen wat ze doen.

BERGHUIS
Toen het kabinet gepresenteerd werd toen was een van de dingen die daar zei was van zodra er een inbreker in je huis komt dan mag je die met een paar ferme tikken het huis uit slaan. Nu van de week was er een inbreker die door vier mannen in coma geslagen is. Daarna ontstond er een maatschappelijke discussie over dat dat onder andere door uw woorden gelegitimeerd zou zijn. Wat dacht u toen u die berichten tot nu nam: had ik mijn mond maar gehouden destijds?

RUTTE
Nee, ik ben het daar niet mee eens met degene die dat beweren dat daar een oorzakelijk verband zou liggen, want er is altijd bij gezegd: ja noodweer, ja noodweerexces, maar uiteraard altijd proportioneel.

BERGHUIS
Dus u staat er nog helemaal achter?

RUTTE
Zeker.

VAN DER HEYDE
Even aanvullend, want waarschijnlijk is deze dief gewurgd door die mensen. Daarvan zegt u dus dat is niet proportioneel neem ik aan.

RUTTE
Dat moet de rechter bepalen, maar ik kan mij… ik kan mij in uw vraagstelling ligt een antwoord besloten wat ik mij zou kunnen voorstellen, maar verder is het echt aan de rechter om daar iets van te vinden.

VAN DER HEYDE
Maar goed, ik mag toch aannemen dat u dat niet proportioneel vindt.

RUTTE
Luister ik, wij zijn in Nederland een land met een scheiding der machten. Wat de wetgeving moet doen is de grenzen aangeven en daar staat in dat als je je eigen lijf en goed wilt verdedigen dat dat mag in dit land en dat het dan niet zo is dat als je dat doet dat jij in handboeien wordt afgevoerd, nee dan wordt de inbreker afgevoerd. Maar daar staat ook bij dat moet proportioneel zijn. De precieze toetsing in concrete situaties of dat zo is dat moet gebeuren door de juridische kolom, dus daar moet ik geen uitspraken over doen. Natuurlijk heb ik daar ook mijn ideeën ben als ik dat allemaal zo hoor en ik beluister ook in uw vraag een opvatting over of dat hier het geval is of niet en daar kan ik misschien nog wel een eind in meegaan, maar daar moet ik het bij laten, want anders ga ik iets vinden van een zaak die onder de rechter is.

VAN WEEZEL (Vrij Nederland)
Een deel van de politiek geeft uw kabinet ongeveer de schuld van die wurgpartijen, door al die stoere taal komen mensen op het idee dat wurgen mag bij het Frans Otten stadion. Wat is uw reactie daarop?

RUTTE
Dat het hun vrijstaat die suggestie te doen, maar dat ik het er niet mee eens ben.

VAN WEEZEL
Hoort ook in een democratisch land waar iedereen z’n eigen ideeën mag hebben.

RUTTE
Ja, ik wijs u er op dat wij in democratie leven en dat dus de oppositiepartijen het recht hebben om dat soort opvattingen te hebben en dat ik het daar niet mee eens hoef te zijn.

VAN WEEZEL
Maar dit is een verwijt aan minister Opstelten en ook aan u persoonlijk.

RUTTE
Ja, dat voel ik echt niet zo. Ik vind het heel goed dat je in Nederland, waar een situatie was, het bekende verhaal, de verhalen kennen we allemaal, dat iemand in eigen huis of in eigen bedrijf overvallen wordt en daartegen optreedt tegen die overvaller, die te pakken krijgt en overdraagt aan de politie of die met proportioneel geweld het bedrijf of de woning uitwerkt en dat dan vervolgens die eigenaar van de woning vervolgd werd en die dief bij wijze van spreken in een soort nazorgprogramma terecht kwam. Nou, gelukkig in Nederland zijn we van die idiote situatie verlost, maar daar geldt natuurlijk altijd bij dat dat geld proportioneel moet zijn en dat weet ook iedereen.

VAN WEEZEL
Maar als je bij de presentatie van een nieuw kabinet, want dat heeft u gedaan, expliciet gaat zeggen van wij hebben er voortaan begrip voor dat eigenaren van winkels of zo op een inbreker inslaan, dat heeft u zo niet gezegd, maar de inbreker verwijderen in elk geval, dat kan mensen toch op dit soort ideeën brengen als nu gebeurd is in Amsterdam?

RUTTE
Maar daar geldt wel voor dat mensen natuurlijk niet zich daarop kunnen beroepen op het moment dat dat zo niet gezegd is en de wet volstrekt duidelijk is en iedereen die maar een beetje verstand heeft kan begrijpen dat als je met een inbreker te maken hebt, dat er het recht moet zijn om jouw lijf en goederen te verdedigen en dit geval ook je zaak, maar dat dat natuurlijk altijd proportioneel moet zijn en als je dat niet snapt dan heb je een probleem en dan is er de rechtsprekende macht in Nederland om je daar op aan te spreken.

VAN WEEZEL
Maar dat heeft u er toen niet bijgezegd bij de presentatie van het kabinet. Dat het proportioneel moet zijn.

RUTTE
Nou, laten we zeggen in de periode dat ik ook als voorman van mijn partij hiervoor gepleit heb en ook Teeven als woordvoerder van mijn partij hebben wij altijd gezegd het gaat om noodweer en noodweerexces. Daar is altijd bij gezegd dat is proportioneel, dat zit ook in de aanwijzingen die gegeven zijn aan het OM door de collega’s van V&J, daar kan geen twijfel over bestaan. En nogmaals ik wil niet op concrete cases nu ingaan, maar stel dat er een situatie is, denkbeeldig, waarin iemand veel te ver gaat en heel zwaar geweld gebruikt tegen een inbreker, wat in geen verhouding staat tot het feit, dan is de kans groot dat de rechter daar iets van zal vinden en een straf zal opleggen aan de eigenaar van die woning of dat bedrijf die veel te ver is gegaan.

LAMBIE (RTL Nieuws)
Waarom laat het kabinetstandpunt ten opzichte van de weigerambtenaar zo lang op zich wachten?

RUTTE
We hebben besloten om de Raad van State voorlichting te vragen, dat is een instrument van de Raad van State wat ons openstaat om gebruik van te maken om nog eens heel goed te kijken naar de bestaande situatie en de uitspraken van de Commissie Gelijke Behandeling en ja eens even te zien hoe dat precies in verhouding staat, waarbij in ieder geval geldt dat in Nederland nu en in de toekomst ten minste altijd in alle steden homostellen kunnen trouwen.

LAMBIE
Is het een vertragingstechniek om te wachten op de Raad van State?

RUTTE
Nee.

LAMBIE
Er zijn berichten dat binnen de coalitie onenigheid is over het standpunt. Wat klopt daarvan?

RUTTE
Ik doe nooit mededelingen over de discussies in de coalitie. Ik draag altijd met verve de conclusies uit.

LAMBIE
Maar voor heel veel mensen in dit land is dit een belangrijk thema en dat is het toch voor die mensen erg moeilijk te snappen dat u niet daar snel een liberaal standpunt in inneemt?

RUTTE
Nou, dan zeg ik twee dingen. Ten eerste dat de situatie waarin ten minste in alle steden in Nederland altijd de mogelijkheid bestaat om als homostel te trouwen niet zal veranderen en twee dat ten aanzien van de meer specifieke vraag of weigerambtenaren wel of niet kunnen voorkomen wij voorlichting hebben gevraagd aan de Raad van State.

LAMBIE
Maar u presenteert zichzelf als de eerste liberale premier in tijden. Waarom staat u dan niet voor een liberaal standpunt in deze?

RUTTE
Nou, ik vind het een behoorlijk liberaal standpunt dat je ten minste er voor zorgt dat je in alle steden in Nederland als homostel altijd kunt trouwen. Dan is er nog een specifieke discussie gaande over de vraag of het hebben van weigerambtenaren wel of niet wenselijk is en daarover hebben wij nu voorlichting gevraagd aan de Raad van State.

HOEDEMAN
Verwacht u dat de Raad van State een nieuw licht zal werpen op de problematiek van de weigerambtenaar?

RUTTE
Mijn ervaring is dat de Raad van State altijd lichten werpt, ook in hoeken waar je ze niet verwacht.

HOEDEMAN
Vindt u het vragen van advies aan de Raad van State nou een proeve van krachtdadig bestuur of vooral politiek?

RUTTE
Krachtdadig betuur.

HOEDEMAN
Echt waar?

RUTTE
Ja.

HOEDEMAN
Kunt u dat toelichten?

RUTTE
Ja, omdat dit een hele complexe zaak is. Je hebt te maken met een aantal tegenstrijdige opvattingen op dit terrein en dan is het heel goed dat we in Nederland een hoogste adviesorgaan hebben de Raad van State. Ik heb dat eerder ook gedaan, bijvoorbeeld, dat was mijn voorganger zelfs nog, ik heb dat toen overgenomen, maar het ging om privédomein van de Koninklijke familie en het openbaar belang. Die voorlichting die daar uit voort is gekomen heeft ons zeer goed, is ons zeer ten dienste geweest om op dat punt te komen op een nadere definiëring van het beleid. En ja, zo min mogelijk commissies instellen, zo min mogelijk externe consultants inhuren, maar we hebben hier een al gefinancierd hoogste adviesorgaan van de regering, namelijk de Raad van State. Het is heel goed om af en toe, los van wetgeving waar ze altijd over adviseren, ook in dit soort ingewikkelde kwesties voorlichting te vragen.

VAN DER LAAN (Trouw)
Nou is minister Donner niet in beweging te krijgen met die weigerambtenaar en straks hebt u hem als vicevoorzitter in de Raad van State weer tegen u.

RUTTE
In uw vraag zitten twee aannames die een heel vertoog van mij zouden vergen om die weer te ontkrachten en dat ga ik dan even niet doen. Was ook niet de bedoeling van..

VAN DER LAAN
Moet het advies voor 1 februari binnenzijn, is er een deadline?

RUTTE
Dat ga ik voor u uitzoeken. Maar in ieder geval altijd zo snel mogelijk, de Raad van State neemt niet heel veel tijd voor adviezen is mijn ervaring. Maar of er precies een termijn op gezet is zou ik even moeten nagaan.

BERGHUIS
Wat vindt u er van dat de gemeente Den Haag een trouwambtenaar heeft ontslagen omdat hij gezegd heeft, niet gedaan, gezegd heeft dat hij dat niet zou willen?

RUTTE
Ik geef geen commentaar op wat medeoverheden in Nederland doen. Zij worden geacht zich aan de wet te houden en als dat niet zo is zijn er altijd voldoende mogelijkheden om daar tegen op te treden Maar ik ga niet op ieder besluit van individuele gemeenten commentaar geven.

BERGHUIS
Als dit een toonbeeld is van krachtdadig bestuur, waarom is die vraag dan niet meteen aan het begin bij de Raad van State neergelegd?

RUTTE
Wij hebben met het kabinet er in een paar, dat heb ik ook verteld, in een paar ronden heel goed over gesproken. We hebben gekeken naar de verschillende uitspraken die er liggen en ook de verschillende opvattingen en ook met elkaar vastgesteld dat het echt een ingewikkeld vraagstuk is en dat het dan goed is dat je in Nederland een hoogste adviesorgaan hebt om zoiets aan voor te leggen.

BERGHUIS
Heeft het ook te maken met de gewijzigde opstelling van de PVV in dit dossier?

RUTTE
Nogmaals, ik doe alleen mededelingen over de uitkomsten van onze besluitvormingen. Nooit over de manier waarop wij tot besluitvorming komen.

VISCHJAGER
Dit is een hele gekke vraag, er stond in de krant dat de Israëli’s, mogen zes vrouwen hebben. Ik heb dat uitgezocht dat dat natuurlijk zeer ongezond is. Wat vindt u daarvan? Een interessante vraag, in Nederland zou het waarschijnlijk niet kunnen, maar dit is dus weer de opmerking over hoe het huwelijk wordt aangepakt.

RUTTE
Maar het huwelijk..

VISCHJAGER
En ook het mogen hebben van, want in China mag het juist niet, daar zijn een heleboel gedood omdat ze dus meer dan twee kinderen hadden. Dat is dus vanwege de grootte. Nou wil ik weten of de politiek kan beslissen over het individu en over dit soort zaken, wat u daarvan vindt?

RUTTE
Dit gaan we uitzoeken. Het is mij totaal onbekend dat… ja. Nee. (opmerkingen journalisten onverstaanbaar, red.) Eigenlijk niet, maar… tot volgende week.