Aanbiedingsspeech Verantwoordingsdag 2013 (FJR 2012)
Toespraak van minister Dijsselbloem in de Tweede Kamer bij het aanbieden van het Financieel Jaarverslag van het Rijk 2012.
Mevrouw de Voorzitter,
Tijdens deze veertiende editie van Verantwoordingsdag kijken we terug op een roerig jaar, waarin veel anders liep dan we van te voren dachten. Het is overigens tekenend voor deze tijd van verandering dat het onverwachte inmiddels bijna dagelijkse kost is geworden.
Wat 2012 in ieder geval in politiek opzicht tot een bijzonder jaar maakt, is dat veel verschillende partijen in veel verschillende rollen en fases aan de wieg hebben gestaan van het financieel-economische beleid.
Ga maar na. We begonnen op basis van de Miljoenennota van Prinsjesdag 2011, nog van het vorige kabinet van CDA en VVD met gedoogsteun van de PVV. Toen de economische vooruitzichten in het voorjaar verslechterden en aanvullende maatregelen onvermijdelijk werden, viel het kabinet. Een gelegenheidscoalitie van VVD en CDA met D66, GroenLinks en ChristenUnie, waarbij het initiatief vooral lag bij de laatste drie, pakte vervolgens de draad op en presenteerde binnen korte tijd een pakket met aanvullende maatregelen die deels ook al in 2012 ingingen. En na de verkiezingen trad tegen het einde van het jaar het nieuwe kabinet van VVD en PvdA aan met ambitieuze plannenvoor de komende jaren.
Mevrouw de Voorzitter,
In 2012 speelde de Europese schuldencrisis hoog op, viel de economie tegen en raakten meer mensen werkeloos. Dat heeft natuurlijk invloed gehad op ons EMU-saldo, dat is uitgekomen op 4.1 procent van het bruto binnenlands product. Anders gezegd: de overheid, inclusief gemeenten, provincies en waterschappen, gaf vorig jaar 24 miljard euro meer uit dan er binnenkwam. Omgerekend 67 miljoen euro per dag.
Dat is veel. Maar ik stel toch vast dat het EMU-saldo voor het derde jaar op rij is verbeterd; met een half procentpunt vergeleken met het jaar ervoor. De verbetering is door de tegenvallende economie minder sterk dan waar we ons op richtten. Maar toch is er ook vorig jaar belangrijk werk verzet om de overheidsfinanciën stap voor stap weer gezond te krijgen. We zijn er nog lang niet, maar de weg naar, uiteindelijk, evenwicht is wel korter geworden.
Nederland heeft zich internationaal ingezet om de Europese schuldencrisis te beperken en de stabiliteit binnen de Eurozone in een stevig tempo structureel te verbeteren. U kent de maatregelen die zijn genomen om het begrotingstoezicht te versterken. Ook is vorig jaar de basis gelegd voor invoering van een Europese bankenunie waar op het moment hard aan wordt gewerkt en werd het Europese Stabiliteitsmechanisme van kracht. Ondertussen zette de Europese Centrale Bank een cruciale stap door een programma in te richten voor het opkopen van obligaties van zwakke Eurolanden.
Mevrouw de Voorzitter,
Op Verantwoordingsdag nemen we ook altijd het financiële management van het Rijk onder de loep. Ondanks de bezuinigingen van de afgelopen jaren op mensen en middelen was een verantwoorde beheersing van de uitgaven in 2012 gewaarborgd. De rechtmatigheid van de uitgaven, verplichtingen en ontvangsten lag net als vorige jaren ruim boven de norm van 99 procent.
Dat is dus over de hele linie een goed resultaat. In de bedrijfsvoering van het Rijk zijn ook nog verbeteringen mogelijk. Die zijn inmiddels in gang gezet, mede op basis van de adviezen van de Rekenkamer. En zo gaan we ook op het punt van het financieel management ambitieus door om de basis nog te verder versterken.
Mevrouw de voorzitter,
Ik rond af.
Op basis van de feiten en de cijfers, moet je wel concluderen dat 2012 een jaar was waarin we weinig cadeau kregen. Maar laten we niet alleen naar de schaduwkanten kijken. Het inspireert mij dat de politiek in 2012 ondanks alle tegenslagen heeft gedaan wat in deze veranderende wereld het hardst nodig is: problemen indammen, schulden beperken en het fundament verbeteren.
Vorig jaar is er politiek breed en hard gewerkt om blijvend uitzicht te houden op een gezonde economie, een economie zonder luchtbellen en zonder zich alsmaar opstapelende risico’s.
We zijn vorig jaar doorgegaan op deze weg, een weg richting stabiele groei.
Mevrouw de Voorzitter, dan wil ik u nu graag het Financieel Jaarverslag van het Rijk 2012 en de andere verantwoordingsstukken aanbieden.