Nederlands postennetwerk wordt flexibel, sober en taakgericht

Nederland is voor zijn veiligheid en welvaart afhankelijk van het buitenland.  De wereld is echter aan verandering onderhevig en tegelijkertijd moet er fors worden bezuinigd. Nederland sluit wereldwijd vijf consulaten-generaal, de grote ambassades worden ingekrompen, het ministerie van Buitenlandse Zaken in Den Haag wordt kleiner, de huisvesting van ambassades en consulaten wordt soberder en waar dat kan wordt met andere landen samen een ambassadegebouw betrokken. 

Dat zijn de belangrijkste maatregelen die het kabinet neemt met de notitie ‘Voor Nederland, Wereldwijd’. Uitgangspunt van de notitie is een zo flexibel mogelijke vertegenwoordiging van Nederland in het buitenland.

Minister Timmermans stelt in de notitie grote waarde te hechten aan het postennetwerk: ‘Nederland moet het van het buitenland hebben. Daarom wil het kabinet wereldwijd aanwezig zijn met een flexibel postennetwerk. Tegelijkertijd moeten we fors bezuinigen. Het kabinet heeft keuzes gemaakt en scherp gekeken waar we meerwaarde kunnen leveren. Daarom minder aanwezigheid in Europa, dat dichtbij ligt. En meer in opkomende markten, waar de rol van de overheid groot is en onze diplomatieke toegang een meerwaarde vormt.’

Veiligheid en welvaart

Het buitenlands beleid is gericht op het bevorderen van de internationale rechtsorde en de mensenrechten. Een veiliger wereld, betekent een welvarender wereld. Nederland is voor zijn welvaart afhankelijk van het buitenland: een-derde deel van het inkomen van de Nederlanders wordt in het buitenland verdiend, en een-zesde deel van de werkgelegenheid komt door buitenlandse investeringen. Om deze belangen te behartigen wil het kabinet een brede vertegenwoordiging in de wereld behouden en geen ambassades sluiten. Ook zal de inzet van economische diplomatie toenemen. Binnen het postennetwerk wordt meer capaciteit ingezet op opkomende markten, waar de staat een dominante positie heeft en de formele toegang van diplomaten onmisbaar is. Daarnaast zal worden geëxperimenteerd met een meer flexibele inzet van diplomaten binnen bepaalde regio’s als ontwikkelingen ter plekke daarom vragen. Ook zal worden geïnvesteerd in virtuele samenwerkingsruimtes.

Afslanking

De consulaten-generaal in Antwerpen, München, Milaan, Chicago en Osaka zullen worden gesloten. De behartiging van de economische belangen daar zal, waar nodig, worden overgebracht naar de ambassade waar het consulaat-generaal onder valt of een NSBO (Netherlands Business Support Office). Ook zal de bezetting van grote ambassades wereldwijd worden ingekrompen.

De nieuwe agenda op hulp en handel zorgt voor een terugloop van activiteiten in de partnerlanden. In Bangladesh, Benin, Ethiopië, Ghana, Indonesië, Kenia, Mozambique en Oeganda verdwijnt op den duur de hulp, wat gevolgen heeft voor de omvang van de ambassades. In Afghanistan en Jemen blijft Nederland diplomatiek vertegenwoordigd, maar wordt wel naar de vorm van vertegenwoordiging gekeken omdat deze vanwege de veiligheidssituatie relatief duur is.

Versoberen en co-locatie

De komende jaren wordt de totale huisvesting van ambassades en residenties bekeken en zal een aantal gebouwen worden verkocht. Een deel van de opbrengst wordt gebruikt om te investeren in soberder panden. Daarnaast zal Nederland in een tiental gevallen samen met andere landen een ambassadegebouw gaan gebruiken om zo de kosten te delen.

Consulaire hulpverlening

De consulaire dienstverlening wordt gemoderniseerd. Paspoort- en visumprocessen worden gedigitaliseerd en er komt één telefoonnummer voor Nederlanders in nood, 24/7, wereldwijd. De dienstverlening zal zich vooral gaan richten op extreme noodsituaties en diensten worden kostendekkend.

Bezuiniging

Met deze maatregelen wordt een bezuiniging van 100 miljoen euro op het ministerie van Buitenlandse Zaken gerealiseerd. Een groot deel daarvan slaat neer op het postennetwerk. Als gevolg daarvan kan niet meer elke post alle diensten leveren. De bezuiniging betekent een krimp van 25% in de apparaatskosten ten opzichte van 2011.

Sinds die tijd zijn zes posten gesloten. Het gaat om de ambassades in Eritrea, Kameroen, Uruguay, Ecuador, Burkina Faso en het ambassadekantoor in Almaty. Binnenkort sluiten ook Zambia, Guatemala en Nicaragua. In dezelfde periode is in Panama een ambassade en in Chongqing (China) een consulaat-generaal geopend. In Birma zal vanwege snelle politieke en economische veranderingen een flexibele eenpersoonspost worden opgericht in de hoofdstad Yangon.