Persconferentie na ministerraad 14 februari 2014

Mediatekst | 14-02-2014

INLEIDEND STATEMENT

Bij aanvang van de ministerraad hebben wij vandaag eerst stilgestaan bij de trieste berichten over het overlijden van Els Borst, minister van Staat. Wij spreken hier namens het hele kabinet de hoop uit dat er snel meer duidelijkheid komt in deze intens droevige zaak. Politie en OM zijn bezig met het onderzoek en dat moet nu zijn loop hebben. Morgen is er een herdenkingsplechtigheid in de Domkerk in Utrecht. Edith Schippers, Martin van Rijn, Jet Bussemaker en ikzelf zullen namens het kabinet hierbij aanwezig zijn. Deze week hebben we opnieuw belangrijke stappen gezet in de uitvoering van de hervormingsagenda van het kabinet. Dat is belangrijk voor de toekomst van Nederland. De Tweede Kamer heeft deze week de Wet Werk en Bijstand aangenomen en in het debat met Lodewijk Asscher is gebleken dat ook de Wet Werk en Zekerheid kan rekenen op brede steun. In het debat dinsdag in de Eerste Kamer lijkt een meerderheid zich af te tekenen achter de Jeugdwet, waarmee het jeugdstelsel eenvoudiger, efficiënter en effectiever wordt gemaakt. Maar we gaan nog meer doen. Zo zal de Tweede Kamer volgende week de Participatiewet behandelen, waarmee we zoveel mogelijk mensen met een arbeidsbeperking aan de slag helpen en binnenkort wordt ook het Witteveenkader behandeld in de Tweede Kamer. Met andere woorden, op een heel breed terrein zijn we bezig met de uitvoering van onze hervormingsagenda. Die is in volle gang. De centrale gedachte bij al die hervormingen is ervoor zorgen dat Nederland wordt aangepast aan de eisen van deze tijd, want alleen op die manier kunnen we in Nederland behouden wat we belangrijk vinden. Zicht op weer groei en banen, zicht op groei en welvaart en tegelijkertijd een vangnet dat sterk genoeg is om iedereen te kunnen meenemen. Dan de vandaag gepresenteerde cijfers van het CBS over het vierde kwartaal. Die onderstrepen ook het belang van die hervormingsagenda. Het groeicijfer stemt positief. De bedrijfsinvesteringen zijn ook gestegen. Het consumenten- en producentenvertrouwen lieten eerder al een stijgende trend zien. Maar we zijn er nog niet. We zien tegelijkertijd dat de werkloosheid nog oploopt en dat blijft een groot punt van zorg. Het kabinet en sociale partners zetten in op economisch herstel en daarbij geldt dat de hervormingen ervoor zorgen dat Nederland een meer optimale uitgangspositie heeft om te profiteren van de aantrekkende economie, ook internationaal.

FRESEN (NOS JOURNAAL)

Meneer Rutte, hoe kijkt u terug op het Plasterk-debat als ik het zo mag noemen?

RUTTE

Ik vond dat Plasterk dat goed deed. Overtuigend. Had zich goed voorbereid en ik ben blij dat de motie van wantrouwen is verworpen.

FRESEN

Wat deed hij met name goed vindt u?

RUTTE

Ik ga niet het hele debat hier evalueren. Ik stel vast dat de motie van wantrouwen is verworpen en de Kamer vertrouwen heeft in deze minister. Ik heb zelf ook veel vertrouwen in deze minister en ben blij dat hij door kan gaan.

FRESEN

Er is in dit debat natuurlijk veel discussie geweest over de manier waarop de Tweede Kamer wel dan niet is geïnformeerd en er zijn mensen, PvdA, Diederik Samsom, die zegt: dat is op een manier gebeurd waarop Plasterk zich eigenlijk niet kon verdedigen, omdat je daar in het openbaar bijna niks over kan zeggen. Vindt u het verstandig dat daar in het openbaar een discussie over is ontstaan over de manier waarop de Tweede Kamer over dit soort dingen wordt geïnformeerd?

RUTTE

Er lopen op dit moment discussies die los staan van het debat van afgelopen dinsdag over de inbedding van de veiligheidsdiensten en informatieverstrekking aan de Kamer, in de volle breedte. Die discussie zal de komende maanden verder plaatsvinden aan de hand ook van standpunten van het kabinet over verschillende rapporten. Dat is het moment om daarnaar te kijken.

FRESEN

Maar het feit dat er nu ook een discussie is over wat er wel en niet in de commissie-Stiekem is gebeurd…

RUTTE

Daar kan ik niet intreden, want ik heb geen inzage wat er in die commissie gebeurt.

FRESEN

Nu is het zo dat Diederik Samsom vrij snel na het debat boos was over die motie van wantrouwen en met name over het zinnetje dat een van de redenen om Plasterk weg te sturen was dat hij de Kamer verkeerd geïnformeerd zou hebben. Hij was daar heel erg boos over. Begrijpt u die boosheid?

RUTTE

Tot op zekere hoogte begrijp ik dat partijen die de motie niet gesteund hebben – PvdA heeft de motie niet gesteund, maar ook VVD en andere partijen – dat die daar een andere afweging hebben gemaakt. Ook mijn opvatting is dat Ronald Plasterk en Jeanine Hennis de Kamer correct hebben geïnformeerd.

FRESEN

U zegt tot op zekere hoogte begrijp ik het. Maar dat betekent dus niet dat u het helemaal begrijpt.

RUTTE

Ja, maar dan moeten we, dan treden we in de precieze toon die deze week verschillende spelers in dat debat weer spelen en daar ga ik niet in treden. Maar ik begrijp heel goed irritatie die er was bij Samsom.

FRESEN (NOS)

In hoeverre heeft dat de coalitie en de samenwerking met de drie andere meeste geliefde oppositiepartijen geschaad denkt u?

RUTTE

In mijn waarneming niet, omdat we hier te maken hebben met allemaal seasoned politicians. Dit zijn allemaal mensen die weten hoe het werkt. Het zijn allemaal mensen van vlees en bloed, die een opvatting hebben, die soms passioneel debatteren. Dat geldt in dit geval voor Diederik Samsom, dat geldt evenzeer voor Alexander Pechtold. Voortreffelijke politici en volgens mij kunnen die allemaal echt een stootje hebben.

FRESEN (NOS)

Dus u denkt niet dat dit zijn sporen nalaat in toekomstige onderhandelingen als twee mensen zo tegenover elkaar met kwaaie koppen hebben gestaan. Althans…

RUTTE

Nee, daar ben ik niet bang voor.

FRESEN (NOS)

En u bent ook niet bang dat het de stabiliteit van de coalitie heeft aangetast?

RUTTE

Nee.

FRESEN (NOS)

De beeldvorming tot slot over dit verhaal. Als je om je heen gaat vragen, ik fietste dinsdagavond naar huis (…) Nee, sorry, het was woensdagmiddag (…), die begon gelijk over Plasterk en dat hij mocht blijven en als ik een fout maak op mijn werk dan moet ik er gelijk uit. Dat is een beetje het beeld in het land als ik het zo vrij mag vertalen. Vindt u dat dit toch de zaak van de politiek schade toebrengt?

RUTTE

Ik weet niet of dat het beeld van het land is. Weet je, ik denk: we hebben in Nederland het openbaar bestuur. Er zijn gelukkig mensen zoals Ronald Plasterk die bereid zijn om dag en nacht zich in te zetten voor Nederland. Als je een fout zou maken die er toe leidt dat de meerderheid van de Kamer het vertrouwen in jou verliest, dan moet je ook weg. Maar als we nu zien dat dat debat heeft plaatsgevonden gedurende negen, tien uur en uiteindelijk de conclusie van het debat is dat een meerderheid van de Tweede Kamer zegt: wij behouden het vertrouwen in deze minister, dan is er toch precies gedaan wat je moet doen? Want ook die meneer of mevrouw die u aansprak op de fiets, ook zal begrijpen, dat is het namelijk zelfreinigend vermogen van de democratie. Je hebt zo’n debat, je praat over alles, de minister verdedigt zich en aan het einde komt er al of niet een motie van wantrouwen en die wordt al of niet aangenomen. Volgens mij kan het niet transparanter. Echt.

FRESEN (NOS)

Is dat niet een hele Haagse redenering?

RUTTE

Nee, want ik zou niet weten waar in het bedrijfsleven of elders zo uitgebreid, als men vindt dat er een fout gemaakt is, het zo uitgebreid en in het volle aanzien van de media, uzelf, van alle mensen die hier zitten, op televisie ook zichtbaar is, hoe op dat moment heel fundamenteel de discussie gevoerd wordt. Is hier een fout gemaakt? Zo ja, hoe kan dat? Zo nee, wat is dan de verdediging? Uiteindelijk mogelijk een motie van wantrouwen en dan wordt gekeken of daar een meerderheid voor is. In het verleden zijn er een hoop bewindslieden geweest die wel gesneuveld zijn bij een motie van wantrouwen, omdat die werd aangenomen. Dus ik zou willen zeggen tegen iedereen die ernaar kijkt: ik vind het een van de krachtige punten van onze democratie dat wij dat zo doen. En tegelijkertijd zeg ik ook: laten we blij zijn dat er mensen zijn zoals Ronald Plasterk die bereid zijn in die hele moeilijke politieke omstandigheden die we op dit moment hebben, waarbij er geen vanzelfsprekende meerderheden zijn in beide Kamers, toch bereid zijn om hele ingewikkelde hervormingsagenda’s op het terrein van bijvoorbeeld de inrichting van het binnenlands bestuur vorm te geven.

FRESEN (NOS)

Maar dan is het toch heel raar dan Alexander Pechtold in zijn toelichting op die motie een beroep doet op Plasterk om te zeggen: gelet op het brede draagvlak wat er toch voor deze motie is, zou de minister er misschien toch verstandig aan doen om op te stappen.

RUTTE

Ik ga geen commentaar verder geven op Kamerleden en iedere fase van debat.

HEYMANS (RTL)

(…) Eén ding is me nog niet helemaal duidelijk: was u nou ook zo boos als Diederik Samsom?

RUTTE

Ik zei al: ik heb het debat gevolgd, ik ben blij dat het is afgelopen, maar ik geef zelden zoals u weet inzage in mijn precieze gemoedstoestanden, omdat ik vind dat mensen mij aan het werk moeten zien in het belang van Nederland, het herstel van onze economie, er voor zorgen dat er niet alleen economische groei is, maar dat er ook baanherstel komt. Daar werk ik aan. En de hele dag praten over wat er door me heen gaat, daar hou ik niet van.

HEYMANS

Maar ik wil het toch even weten, want bent u het nu wel of niet eens met Diederik Samsom? Of zegt u van: die heeft veel te geëmotioneerd gereageerd?

RUTTE

Ik ga geen commentaar geven op wat individuele Kamerleden doen. Ik heb uw collega net geantwoord dat ik begrijp dat er irritatie was en die irritatie snap ik ook bij Diederik Samsom.

HEYMANS

Maar de vraag is of u die irritatie deelt.

RUTTE

Ik begrijp die irritatie en daar laat ik het bij.

DE WINTHER (TELEGRAAF)

Maakt u zich zorgen over de stand van zaken bij uw coalitiepartner PvdA/

RUTTE

Nee.

DE WINTHER

Waarom niet?

RUTTE

Waarom wel?

DE WINTHER

Nou bijvoorbeeld omdat wij berichten horen dat het er behoorlijk hard aan toegaat achter de schermen en dat er gevreesd wordt voor de plek van Diederik Samsom als partijleider.

RUTTE

Ik hoor die verhalen niet. Bovendien: wat gebeurt er nou? De Partij van de Arbeid en de VVD hebben met een op zichzelf duidelijke, maar tegelijkertijd ingewikkelde verkiezingsuitslag besloten samen de klus te gaan klaren. Vervolgens moesten we een programma maken, moesten we maatschappelijk draagvlak zoeken, we moesten een meerderheid zoeken ook, die ook zicht zou bieden op een meerderheid in de Eerste Kamer. Daar zijn we het hele jaar mee bezig geweest. Je ziet nu wat er gebeurt, dat we in een paar weken tijd vier, vijf zeer grote hervormingen met voldoende steun en soms zelfs brede steun door de Tweede en Eerste Kamer kunnen tillen. Tegelijkertijd, ook omdat het natuurlijk ingewikkeld was, het eerste jaar ingewikkeld was, zie j dat ook terug in peilingen. Ook van mijn partij. Ook mijn partij staat er niet al te florissant voor in de peilingen. Dan is het toch ook niet gek dat in zo’n partij hier en daar mensen zijn die discussie hebben en zeggen: doet de leider het wel goed? Moet het niet anders? Dat is altijd zo. Ik ben niet anders gewend ook in mijn partij.

DE WINTHER

Denkt u dat Samsom onder druk staat vanwege het feit dat de peilingen er zo slecht voorstaan voor de PvdA?

RUTTE

Ik zeg niet dat hij onder druk staat, maar ik vind het normaal dat als in een partij, als een partij er in de peilingen niet florissant voorstaat, dat het natuurlijk altijd is, je ziet het in de VVD ook. Dat is logisch. En partijen die hoog staan in de peilingen, daar wordt de leider natuurlijk met hosanna begroet op het partijcongres. Zo gaat het. Ik heb het allemaal meegemaakt, ik maak het nu weer mee en ik verzeker u op enig moment gaan die peilingen weer verbeteren en dan maak ik het andere weer mee. Daar moet je je niet door laten afleiden. En de kracht van Diederik Samsom, en ook van deze samenwerking met Halbe Zijlstra, Lodewijk Asscher, mezelf, ik vind de kracht van deze samenwerking dat wij onze ogen op de bal houden. Dat we ons vandaag niet uit die rails laten rijden door een positief groeicijfer. Dat meevalt, maar dat we zeggen: jongens: let op we zijn er nog lang niet, moeten al die hervormingen nog waar maken, moeten nog werken aan herstel van de werkgelegenheid. Dat we constant bezig zijn met de lange termijn, dat is de kracht.

DE WINTHER

Ja, u probeert nog maar eens een pleidooi te houden voor waar de coalitie mee bezig is en hoe goed het gaat, maar we zagen natuurlijk toch allemaal dat de heer Samsom nog al boos werd van de week. Heeft die boosheid denkt u ook te maken met het feit dat er discussie is binnen de partij over zijn leiderschap?

RUTTE

Ik heb daar geen enkele aanwijzing voor en dat de een op de ene manier reageert en de ander op de andere manier: iedereen is gebakken, zoals ‘ie gebakken is. En wat ik waardeer aan Diederik Samsom is dat, als ik een afspraak met hem maak staat die, hij speelt geen spelletjes. Ik ben het op heel veel punten inhoudelijk met hem oneens en toch zijn we erin geslaagd goede afspraken te maken om dit land door een hele moeilijke fase te leiden. En ik waardeer hem ontzettend.

DE WINTHER

Heeft hij tegen u gezegd waarom hij zo boos was eigenlijk?

RUTTE

Ik doe nooit mededelingen over alle gesprekken achter de schermen.

DE WINTHER

Maar u spreekt hem er wel over dus?

RUTTE

Dat is uw conclusie. Ik kan alleen zeggen dat ik nooit iets zeg over wat we allemaal bespreken in het overleg binnen de coalitie. Dat moet ik echt daar laten, omdat anders de vertrouwelijkheid ervan, als die gesprekken al plaatsvinden, ook geschaad zou worden.

DE WINTHER

U heeft, u vreest niet voor de stabiliteit van de coalitie begrijp ik?

RUTTE

Nee. Niet van de coalitie, maar ook niet voor de samenwerking met… Over de coalitie al helemaal niet, maar wat er gesuggereerd werd in de media is dat er zorg zou zijn over de vraag of de samenwerking met de drie partijen die op een aantal dossiers met ons samenwerken, ook daar heb ik geen enkele aanwijzingen voor, precies om de redenen die ik net noemde. Omdat zelfs als het een keer knettert tussen personen, dit allemaal mensen zijn met een enorme bak ervaring, die allemaal bezig zijn met de lange termijn.

DE WINTHER

Nu heeft u in, half januari geloof ik, een pleidooi gehouden voor staatssecretaris Weekers, omdat hij toch de juiste man op de juiste plek was. Dat gebeurde geloof ik op deze plek. Lodewijk Asscher die zei vorige week ook dat hij er alle vertrouwen in had dat het weer goed kwam. Ik weet niet of u vindt dat het nu echt goed is gekomen zo terugkijkend op de afgelopen week. Maar is daarmee eigenlijk niet ook gezegd dat uw woorden over dat het eigenlijk wel goed gaat met de coalitie, dat er geen twijfel is, ook niet een beetje voorbarig?

RUTTE

Ik heb over Frans Weekers gezegd, nadat hij was afgetreden, dat ik dat betreurde, dat ik het respecteerde, zijn besluit, maar dat ik het betreur. Maar dat ik hem een goede staatssecretaris vond en nog steeds zou vinden als hij er gezeten had. Maar ik respecteer zijn beslissing. En specifiek op het punt van deze week en Ronald Plasterk: daar is precies gebeurd wat ik net ook met meneer Fresen besprak, wat je moet doen, ook met de heer Heymans, als er in de Kamer bij partijen twijfel is over het op onderdelen functioneren van een bewindspersoon. Dan is er een debat, dat kan soms lang duren, dat gaat heel scherp, dat was het hier ook. Volgens mij hebben heel veel mensen het debat ook gevolgd. En dan komt er al of niet een motie van wantrouwen aan het eind en dan worden er conclusies getrokken. Transparanter kan het bijna niet. Laten we nou ook met z’n allen vaststellen dat dat deel van onze democratie goed functioneert.

DE WINTHER

Was dit de goede afloop waar u in het kabinet vorige week rekening mee hield?

RUTTE

Ik kende de verdediging van Ronald Plasterk, ik vond die overtuigend en ik had ook goede hoop en verwachting dat hij een meerderheid van de Kamer zou kunnen overtuigen.

BOVEN (BNR)

Nog even teruggrijpen op wat de collega van de NOS net vroeg. Alexander Pechtold zei bij de presentatie van zijn motie van wantrouwen aan het einde nog ik doe een beroep op Pechtold, op de coalitie, op het brede draagvlak dat nodig is voor deze gedoogcoalitie. Daarmee leek hij te suggereren van: ik ben tegen dus geef nou toe, want anders….Voelde u dat ook, dat dreigement op dat moment?

RUTTE

Wat ik allemaal voel hou ik voor mezelf. Ik geef geen commentaar op wat iedereen waar ook in het debat gezegd heeft. Ik stel een paar dingen vast: Plasterk deed het goed, het was een goed debat, motie van wantrouwen verworpen. Zo is het gegaan.

BOVEN

Maar heeft u nog met hem daarover gesproken, over dat dingetje wat hij daar uitsprak.

RUTTE

Nee.

BOVEN

…en over wat dat betekent voor de toekomstige samenwerking?

RUTTE

Nee.

MEIJER (DE VOLKSKRANT)

Volgens twee oppositiepartijen, D66 en de SP, zou er nog een voorbeeld zijn van het niet goed informeren van de Tweede Kamer door minister Plasterk, namelijk het achterhouden van een rapport over het functioneren van de Rijksvertegenwoordiger op de Bes-eilanden. Wat is daarover uw oordeel?

RUTTE

Het feit is dat Ronald Plasterk, dat hij het is geweest die toen hij constateerde dat er op de BES-eilanden bestuurlijke problemen waren, dat er reden was voor zorg, dat hij direct actie heeft genomen. Hij heeft de Rijksvertegenwoordiger uitgenodigd voor een gesprek, die heeft vervolgens in september 2013 besloten zijn functie per 1 mei aanstaande neer te leggen. Drie jaar eerder dan gepland. Er is ook verder geen financiële regeling of wat dan ook getroffen. Ook heeft minister Plasterk in september 2013 een evaluatie naar de coördinatie van de Rijkstaken in gang gezet. Die bestaat uit twee bouwstenen: een doorlichting door het ISB en een rapport van een bestuurlijke commissie waarin ook de eilanden zelf zitting hebben, waarin ze zelf deelnemen. Het kabinetsstandpunt zal op basis van beide rapporten kort na het eerste kwartaal van 2014 worden gedeeld met de Tweede Kamer, tegelijk met een kabinetsreactie. Dat is ook met de Tweede Kamer afgesproken, op 7 november, op 18 november en in antwoord op vragen op 17 december. Het eerste deel van de evaluatie, dat is dus die ISB-rapportage, dus daarnaast komt nog dat rapport van de bestuurlijke commissie, dat eerste deel van die evaluatie, dus die ISB-rapportage, bevestigt de zorg die minister Plasterk had en bevestigt dus ook dat hij terecht gesprekken heeft gevoerd die voorafgingen aan het besluit van de heer Stolte.

BOVEN

Dus u zegt dat met de Tweede Kamer zelf is afgesproken dat dat rapport nog niet openbaar zou worden?

RUTTE

Zo is het.

VAN SOEST (ALGEMEEN DAGBLAD)

Ik vroeg me af: gaat u Diederik Samsom en Alexander Pechtold nog bij elkaar roepen om het een beetje bij te praten?

RUTTE

Jongens, wat een gedoe. Even: dit zijn allemaal mensen van vlees en bloed, die met passie hun vak bedrijven. En dan knettert het wel eens een keer. Het knettert ook wel eens een keer tussen mij en iemand anders. En daar kunnen we gelukkig tegen. Ja, dat weten jullie gelukkig niet, maar daar kunnen we allemaal tegen. Het zijn allemaal mensen die zich realiseren dat we hier nog voor ons eigen hachje zitten of voor ons eigen ego of voor de korte termijn, maar om ervoor te zorgen dat er niet alleen economische groei is, wat ik net al zei, maar ook een economische groei waarbij uiteindelijk weer de banenmotor op gang komt. Want die werkloosheid loopt nog steeds op. En we moeten dus doorgaan met die hervormingen. En ik ben dus ontzettend trots erop dat het lukt deze week – is helemaal weggespoeld door alle andere publiciteit, dat zie ik ook wel – maar die Jeugdwet, dat grote wetsvoorstel over die hele arbeidsmarkt van Lodewijk Asscher, dat voortkomt uit het Sociaal Akkoord, de Participatiewet volgende week, de Wet Werk en Bijstand die deze week is aangenomen, het Witteveenkader dat binnenkort in behandeling komt. En er ligt nog zoveel meer wat dan weer na het Krokus, want je kunt niet alles in een week doen. Dat is nodig en daar is iedereen mee bezig. En dan kan het eens een keer knetteren wat ik al zei, een keer ruzie zijn, dat mag een keer, of harde woorden vallen, maar hecht er niet al te veel waarde aan.

VAN SOEST

Er is toch wel meer aan de hand dan alleen een botsing tussen twee personen?

RUTTE

Nou ja, stel nou dat iemand zich ergert aan de afloop van een debat en dat tegen de ander zegt, is dat heel erg of moet je het opkroppen? Ik vind het wel goed eigenlijk dat het wordt uitgesproken.

VAN SOEST

Ik vraag me af waar uw optimisme op gebaseerd is dat er eigenlijk niet zo heel veel aan de hand is.

RUTTE

Omdat ik ze als mijn broekzak ken. Ik ken Alexander Pechtold nu al jaren, dat is een voortreffelijk politicus, hij houdt zielsveel van dit land, hij heeft uit vaste overtuiging gezegd: ik, vanuit D66, ga ervoor zorgen dat die politiek nu stabiel blijft en dat er meer steun komt. In ruil voor pittige concessies vanuit de coalitie aan hem. Onmiddellijk toegegeven, dat is vorig jaar allemaal gebeurd in oktober, was u erbij bij Financiën bij de presentatie. Alexander Pechtold daarmee voldoende beschreven denk ik. Acht ik zeer hoog. Diederik Samsom werk ik nu, nou, wat is het, twee jaar geleden echt leren kennen, daar werk ik nu anderhalf jaar heel intensief mee samen. Ik zei het net al, wat ik aan hem waardeer: hij weet wat hij wil, hij staat voor zijn zaak, hij is buitengewoon betrouwbaar. Allemaal mensen die bij wijze van spreken dag en nacht met dit land bezig zijn. Dus als ze zich dan een keer aan elkaar ergeren: dan wordt dat ook uitgesproken. Ik ben er ontzettend blij om. Wat ik haatte vroeger, als je bij familie kwam, als je dan zo’n stilte hoorde vallen. En dan wist je dat er allemaal spanning was, maar die werd niet uitgepraat. Bij mij thuis ging het er heel anders aan toe en daar was ik heel blij mee. (…) Dat is namelijk heel reinigend, daarmee hou je ook de relaties goed uiteindelijk, als je dingen uitpraat.

VAN SOEST

Maar vier jaar gelden hoorden we ook de bezwerende formule dat het allemaal wel goed zit en toen waren die slechte peilingen toch de oorzaak van het toenmalige kabinet. Twee jaar geleden hoorden we allerlei zalvende woorden dat het allemaal wel goed zijn en toen bleek die gedoogconstructie toch niet zo stabiel als gedacht. Waar haalt u toch dan het geloof vandaan dat het nu allemaal wel goed komt?

RUTTE

Bij het vorige kabinet bedoelt u? Het vorige kabinet onder mijn leiding? Dat lag toch anders. Daar was geen ruzie verder. Dat was gewoon een PVV-ding dat zeven weken… Er was geen ruzie, het was gewoon Geert Wilders die na zeven weken onderhandelen en een akkoord sluiten zei: ik stop toch. Op dat moment hebben we wel even geknetterd natuurlijk. Maar daarvoor was er verder geen ruzie. We hebben gewoon hard gewerkt, alleen hij heeft besloten weg te lopen. Maar daar ging geen spanning aan vooraf verder, anders dan dat hij op het laatste moment zei: ik doe het toch niet, middenin een economische crisis. Dat heb ik hem wel verweten, maar toen had hij al besloten weg te gaan. Daar zat dus geen spanning aan vooraf. Echt niet. En nogmaals, als er wel spanning is, spreek hem uit. Raad ik u ook zelf aan allemaal: doe dat. Echt, het maakt het leven veel prettiger, is goed voor je hart en het zorgt ervoor dat je ook gewoon duidelijk bent en mensen ook begrijpen waar ze aan toe zijn.

HOEDEMAN

U bent een kenner en liefhebber van de parlementaire geschiedenis. Kunt u vanuit die expertise met ons delen hoeveel moties van wantrouwen een bewindspersoon als Plasterk aan zijn broek kan krijgen, zoals deze week?

RUTTE

Hoeveel?

HOEDEMAN

Ja, totdat het misgaat.

RUTTE

Daar zijn geen vaste regels voor, volgens mij en ik moet zeggen: het hele instrument van een motie van wantrouwen is nogal geprolifeerd sinds het fenomeen PVV tot ons is gekomen. Want die dienen bijna wekelijks een motie in. Dus er is nogal een mushrooming aan de gang.

HOEDEMAN

Maar Weekers kon twee van die moeilijke debatten hebben. Na drie keer was het gebeurd. Is dat de nieuwe regel?

RUTTE

Nee, zo kun je dat niet stellen.

BOONMAN (EENVANDAAG)

Nog even over Weekers: uiteindelijk tijdens het debat: het knetterde, om uw woordgebruik te citeren, maar er is helemaal geen motie van wantrouwen ingediend en de man stapt op. En het knetterde van de week en er is een motie ingediend en die bleek dan wel minder draagvlak voor de minister te vertonen, maar uiteindelijk was er geen meerderheid en blijft zitten.

RUTTE

Elke casus is uniek, je kunt dat niet vergelijken. Elke casus is uniek. Er is zelfs een casus geweest van een aangenomen motie van wantrouwen en dat de minister toch bleef zitten. Ze heeft recentelijk een biografie geschreven. Althans, met een ghostwriter.

BOONMAN

Maar toch. Dan? Wat is er dan het verschil eigenlijk? Knetteren maakt niet uit. De ene keer moet je opstappen en de andere keer mag je blijven.

RUTTE

Weet u, u bent zo’n goede duider. Ik ga vanavond kijken wat u ervan zegt. Ik ben slechts een eenvoudig premier. U bent duider bij Een Vandaag. Dat laat ik echt aan u over.

HENDRICKX (ALGEMEEN DAGBLAD)

U zei eerder in gesprek met mijn collega van: minister Hennis en Plasterk hebben de Kamer goed geïnformeerd. En in die motie staat: Plasterk heeft de Kamer niet geïnformeerd? Dat zijn twee feitelijkheden, kunnen die alle twee waar zijn?

RUTTE

Ja hoor, zeker.

HENDRICKX

Je kunt de Kamer goed informeren zonder ze te informeren?

RUTTE

Dat is een politieke weging, zoals Zijlstra gisteren al zei. Dat is een politiek oordeel dat in die motie staat.

HENDRICKX

Dat snapt toch niemand als 8 fractievoorzitters zeggen…

RUTTE

Ik begrijp het ook niet. Ik ben het er ook niet mee eens. Maar politiek…

HENDRICKX

U zegt dat feitelijk het oordeel in die motie niet klopt?

RUTTE

Dat is een politiek oordeel in die motie. Echt.

HENDRICKX

Feiten zijn ook een politiek oordeel?

RUTTE

Ja, maar luister: het is ook maar net wat de ontvanger hoort en in dit geval heeft volgens mij Plasterk overtuigend aangetoond dat hij de Kamer steeds correct heeft geïnformeerd.

HENDRICKX

Nog een andere vraag: want u had het over hoe fijn het loopt met die coalitie. Kunt u zich voorstellen dat toch ook binnen de regeringspartijen, bijvoorbeeld een regeringspartij als PvdA het gevoel bestaat dat die drie een soort freeriders zijn. Die de hele tijd met de gladiolen ervan door gaan terwijl zij…

RUTTE

We zitten niet met koorknapen aan tafel. Dus natuurlijk zullen die drie partijen proberen om ook die samenwerking te gebruiken. Zo is het toch. Die zullen natuurlijk proberen om die samenwerking te gebruiken om meer van hun politieke kleur aan de samenwerking te geven. Dat is normaal. Trouwens, dan kan ik u verzekeren: ook in de samenwerking PvdA en VVD maak je dagelijks mee dat of VVD of PvdA proberen in dossiers meer hun kleuring van hun eigen partij te geven. En dan is het dus zaak dat je in die constructieve spanning in de discussie die dan plaatsvindt, daar goed uit komt. Je kan toch niet verwijten aan CU, SGP of D66 dat ze het feit dat we op een aantal dossiers samenwerken, dat ze daarbij proberen om op die dossiers waar we samenwerken meer van hun eigen kleur te geven? Dat lijkt me heel logisch. Ik heb uw stuk daarover gezien. Ik kan u verzekeren: mijn ijskast zit nog helemaal vol. Maar ik moet wel af en toe het slot even vervangen.

HENDRICKX

Maar u kunt zich voorstellen: dat irriteert bij Kamerleden van bijvoorbeeld regeringspartijen?

RUTTE

Als dat irriteert, moet je beter onderhandelen. Dat zijn toch onderhandelingsprocessen? Dus als het D66, PvdA of VVD lukt op een bepaald dossier een zwaarder stempel te zetten, dat is toch al honderden jaren zo? En de anderen gaan zich daar achteraf aan ergeren, dan hadden ze niet akkoord moeten gaan met het compromis.

BERGSMA (ANP)

Voor Weekers was 79 zetels niet genoeg, Plasterk had 8 zetels meer en dat was voor hem wel reden om te blijven zitten. Waar ligt voor u ongeveer die grens?

RUTTE

Dat zei ik al tegen meneer Boonman, je kunt ze niet vergelijken, echt niet. Elk dossier is uniek in zichzelf en vraagt een eigenstandige afweging. Echt.

BERGSMA

Maar bij het aftreden van Weekers werd onder meer door minister Dijsselbloem ook verwezen naar de constellatie met de c3. Daarmee heb je met 79 zetels natuurlijk niet genoeg. Maar geldt dat dan voor Plasterk niet?

RUTTE

Die verwijzing herinner ik me niet. Als u zegt dat hij die gemaakt heeft, ik kan dat niet meteen plaatsen. Voor mij geldt dat ieder dossier waarin een fractie voldoende meerderheid heeft om het debat te voeren met een minister of staatssecretaris omdat er serieus twijfel is over aspecten van het functioneren en/of informeren van de Kamer van die betrokken bewindspersoon, dan moet daar ruimte voor zijn, dan hebben we dat debat, dan ga je tot je tanden gewapend dat debat in als bewindspersoon. Je zorgt dat je je voorbereid, dat je je casus kunt verdedigen, dat kon Ronald Plasterk aan. Daar had ik ook vertrouwen in de afloop, zoals ik net al zei tegen de heer De Winther. En dan is het een kwestie van ervoor zorgen dat uiteindelijk aan het eind van het debat wordt geconcludeerd of er ook in de Kamer voldoende steun is. En dan is iedere casus weer uniek in hoe dat afloopt.

MIKKERS (DE TELEGRAAF)

Maakt u zich zorgen over de gevolgen van de accijnsverhoging?

RUTTE

Kijk, ten aanzien van de accijnsverhoging geldt dat wij heel precies in kaart brengen op dit moment wat daarvan de gevolgen zijn, er is ook toegezegd aan de TK om in de eerste helft van dit jaar een evaluatie te proberen rond te krijgen van de gevolgen. Op basis daarvan kunnen we ook het debat voeren. En dat zal richting de zomer zijn beslag krijgen.

MIKKERS

Nu heeft u waarschijnlijk ook de eerste cijfers gezien, van TLM, vorige week de Bovag. Wat vindt u daarvan?

RUTTE

Ik ga terug naar het vorige antwoord. Je kunt niet op basis van een paar weken conclusies trekken. Je moet daar echt een iets langere periode voor nemen. Dat zeggen ook alle deskundigen. Dus uiteindelijk moet je op basis van een iets langere periode vaststellen hoe het gaat. Op basis daarvan gaan we die evaluatie maken. Dan kijk je ook hoe het zich verhoudt tot de geraamde opbrengst, die realisatie. En zo moet je het doen.

MIKKERS

Kijkt het kabinet al naar andere mogelijkheden?

RUTTE

Nee.

MIKKERS

Op dit moment is dat nog niet het geval?

RUTTE

Nee.

MIKKERS

Is het mogelijk om de evaluatie iets naar voren te halen, want het is geloof ik beloofd voor de vakantie, voor de zomer…

RUTTE

Zo snel mogelijk, maar ik denk dat het al gauw mei/ juni is hoor.

MIKKERS

Is het dan misschien wijsheid om het al in maart of april te doen?

RUTTE

Als dat technisch kan wel, maar mij is verteld – ik ben geen autoriteit op het terrein van statistiek en dataverzameling en het duiden in dit geval ook van de effecten van accijnsverhogingen ook als je uitspreidt over een iets langere termijn. Maar goed, als het kan in april, ook prima. Maar ik heb begrepen dat het eerder mei juni wordt.

MIKKERS

Wat is uw boodschap aan pomphouders die failliet gaan?

RUTTE

Mijn boodschap is dat dit kabinet moeilijke maatregelen moet nemen om ervoor te zorgen dat we de economische crisis bestrijden, de schatkist op orde brengen. Dat we die maatregelen heel goed evalueren. En evalueren. En richting de zomer proberen meer te weten.

MIKKERS

Is het mogelijk dat het kabinet zichzelf in de vingers snijdt met dit soort maatregelen? Acht u dat mogelijk?

RUTTE

Ik verwijs naar mijn vorige antwoorden. Dat is allemaal speculeren.

DUIN (ALGEMEEN DAGBLAD)

Een ander onderwerp inderdaad: u was vorige week aanwezig bij de OS. De Koning was daar ook aanwezig. En die dronk onder andere daar een biertje met Poetin in het HHH.

RUTTE

Dat logo was goed zichtbaar zag ik.

DUIN

Wat vond u van dat beeld?

RUTTE

Prima.

DUIN

Vond u niet dat de Koning daar enigszins in verlegenheid werd gebracht?

RUTTE

Hij was begin november in Moskou voor een groot diner een hele avond met de Koningin.

DUIN

Wist u dat Poetin daar ook…Dat ze elkaar daar zouden ontmoeten?

RUTTE

Zeker. Dat soort zaken worden uiteraard altijd ook even met mij besproken en ik was daar groot voorstander van. Wij hoorden dat Poetin daar heen zou gaan, met mij is gecheckt ook wat het politieke oordeel van mij daarover was en dat was positief, zonder meer. En ik denk dat het ook past in de verhoudingen die we hebben met Rusland. Dat wij alle moeilijke onderwerpen bespreken. Ik heb nog van de drie kwartier die ik zelf met Poetin doorbracht vrijdag een half uur gepraat over de positie van homoseksuelen in de Russische samenleving. Maar daar hoort ook bij die relatie dat als hij zegt: ik kom langs, dan we hem natuurlijk ontvangen.

DUIN

Na dat gesprek met Poetin was de eerste die u belde zanger Gordon.

RUTTE

Ja.

DUIN

Kunt u mij meenemen in de overweging om als allereerste hem te bellen?

RUTTE

Hij had die dag een zeer emotionele open brief geschreven naar aanleiding van echt verschrikkelijke beelden die op internet stonden over geweld tegen homoseksuelen in Rusland. Die brief was – en dat begrijp ik ook volledig – zeer emotioneel naar aanleiding van die beelden. Ik ken hem goed, dus ik heb hem meteen na afloop gebeld om te zeggen dat we het onderwerp hebben besproken uitgebreid.

DUIN

Want er zijn natuurlijk een heleboel mensenrechtenorganisaties, Amnesty, homo-organisaties, die hebben zich allemaal afgelopen maanden uitgesproken. Die hebben allemaal een belletje gekregen?

RUTTE

Niet op dat moment, want die hadden niet die dag ook een open brief gestuurd, maar ik had maandag daarvoor met COC gesproken. Die hebben ook gezegd na afloop dat ze tevreden waren. Niet dat ik was gegaan, maar wel vaststelde dat wat we samen hadden besproken, de punten die ik zou maken in het gesprek ook gemaakt zijn. Ik waardeer het ook dat COC dat ruiterlijk na afloop heeft bevestigd. Nogmaals nog steeds ontevreden over de omvang van de vertegenwoordiging, maar wel tevreden met de gebrachte boodschappen. Amnesty heb ik de volgende ochtend gesproken evenals twee lokale mensenrechtenorganisaties.

DUIN

Verder is er her en der wat kritiek geweest op de manier waarop de Koning en ook u zich gedroeg op de tribune.

RUTTE

Dat vind ik nou echt zeurpieten die daar kritiek op hebben. Dan denk ik wees nou blij dat we een Koning hebben en een Koningin die echt van sport houden. Ik heb gezien ook hoe bijzonder de sporters dat vinden, hoe motiverend dat is om die enorme betrokkenheid te voelen en dan zit er ergens een zeurpiet die zegt: hij had blijkbaar met een heel somber hoofd, in een driedelig grijs pak en horlogeketting op de tribune moeten zitten. Nou… ik begrijp er echt helemaal niets van.

DUIN

Die zeurpieten zijn onder andere het Reformatorisch Dagblad. In het commentaar zeggen die: de Bijbel waarschuwt ‘wee het land welks Koning een kind is’ en dan ‘je kinderlijk aanstellen is niet wijs en niet waardig’. Daar bent u het niet mee eens?

RUTTE

Nou wat nog veel erger is, dat zijn volwassenen die niet meer in staat zijn om echt enthousiast ergens over te worden en de kracht van deze Koning is dat het een man is die bijvoorbeeld het land vertegenwoordigt in het buitenland, in Nederland sprekend met heel veel maatschappelijke organisaties, echt de eenheid van het land vertegenwoordigt, staatshoofd is. Maar tegelijkertijd als onze sporters – en wat is het fantastisch wat er gebeurt, ik dacht de laatste keer dat ik keek dat we nog steeds vierde stonden in de medaillespiegel en twaalf medailles hebben en er gaan er waarschijnlijk nog wel een paar bij komen, dat hoop ik althans van harte – maar dan is het toch fantastisch als je een Koning hebt die daar gevoel voor heeft en ook die sporters aanmoedigt. En nogmaals, ik heb gezien wat dat doet. Dat vinden de sporters plezierig. Die hebben naar zo’n Olympische Spelen toegewerkt. Nou daar zit de Nederlandse Koning en Koningin die laten zien dat ze die sporters ongelooflijk waarderen en aanmoedigen.

KAS (NRC HANDELSBLAD)

U zei al iets over de economische groei. Als die inderdaad zo goed gaat en als het meevalt, dan betekent dat ook een meevaller voor de begroting. Waar gaat die wat u betreft heen?

RUTTE

[lacht] nu gaat u wel heel snel. Vooralsnog geven we dit jaar 19 miljard euro meer uit dan we binnenkrijgen. Dus ik ben nog niet toe aan meevallers. Ik ben er wel aan toe, maar ik heb ze nog niet gezien.

KAS

Dus de extra bezuinigingen zullen doorgaan wat u betreft?

RUTTE

Die gaan gewoon door volgens plan. Het is uitgesloten dat we daar nu vanaf wijken en wat zou het fantastisch zijn als we uiteindelijk ook echt meevallers in de begroting krijgen, maar daar hebben we nog geen enkele aanwijzing voor. U moet zich ook realiseren bijvoorbeeld dat zelfs bij… daarom zei ik net die aantrekkende economie is op zichzelf natuurlijk een mooi cijfer… het laat zien dat we voorzichtig herstellen en het zelfs beter doen dan de omringende landen. Nou, mooi om dat een keer vast te stellen. Maar tegelijkertijd zie je dat de werkloosheid nog oploopt. Het aantal faillissementen ligt nog steeds op een heel hoog niveau. Dat is dramatisch voor de bedrijven die het treft en de mensen. Maar je zult ook de komende tijd ongetwijfeld in de belastinginkomsten nog terug zien dat bedrijven nog verliezen kunnen compenseren in de komende jaren. Dus we moeten nog maar zien in hoeverre ook een betere economische groei dan we tot nog toe geprognosticeerd leken te hebben… we zullen nog moeten zien of die ook op dit niveau doortrekt. Ik hoop het van harte. Dan zul je nog moeten bekijken wat dat voor effecten heeft in de Rijksbegroting. Ik heb nog geen enkele aanwijzing dat er meevallers aan komen.

HEYMANS

Fred Teeven heeft afgelopen weekend op een bijeenkomst van de Volkskrant gezegd dat hij dat kinderpardon beschouwt als het zuur dat hij maar had te accepteren. Maar daar staat tegenover dat het strafbaar stellen van de illegaliteit dat hij dat het zoet noemde. Is dat een opmerking waarvan u zegt die is mij uit het hart gegrepen?

RUTTE

Ik heb ook daarvan de context gezien en ik ga daar nu nog niet op reageren, want dan moet echt de hele context van hoe Fred dat daar gezegd heeft en dan ligt het echt genuanceerder. Nu pakken we er één klein stukje uit en als je naar de hele context kijkt hoe hij dat zei en ook wees op de maatschappelijke gevoelens op deze onderwerpen als kinderpardon en illegaliteit en de politieke weging daarvan, dan komt hij uiteindelijk tot zo’n uitspraak. Maar zo’n uitspraak past ook weer in een groter geheel aan conclusies die hij op basis van dat stuk van de discussie zei. Dus ik reageer daar niet op.

HEYMANS

Ja maar termen als zuur en zoet, die geven wel een heel persoonlijke duiding aan natuurlijk.

RUTTE

Maar wat u doet en dat begrijp ik , dat mag maar dan is het mijn taak om toch weer de bredere context te schetsen, is een klein stukje uit het debat trekken en het vervolgens groot maken door mij erop te laten reageren en dan vind ik echt dat we het hele tekststuk moeten zouden zien en dan zouden we zien dat Fred, zoals hij altijd doet, op een verstandige manier is ingebed in een breder betoog.

HEYMANS

Dus het was een goed betoog.

RUTTE

Het betoog was goed en dat citaat past in dat bredere betoog.