2015 wordt het Jaar van de transparantie in de zorg.

Toespraak | 02-10-2014

Beste mensen,       

Welkom op deze Day After. Het is nog vroeg, maar we hebben ook een hoop te doen!

U heeft het gisteren gehoord. We hebben reden voor - heel voorzichtig! - optimistisme. We zien economisch herstel.

Volgend jaar een economische groei van 1 en een kwart procent. De woningmarkt krabbelt op. De zorgkosten stabiliseren voor het eerst in jaren. Zelfs het overheidstekort loopt iets terug. Dat laat zien hoe veerkrachtig onze economie is. Hoe veerkrachtig mensen zijn. Maar het is broos. We kunnen ons niet veroorloven om te denken: het is goed zo. Ik denk dat we sinds afgelopen zomer allemaal beseffen hoe waardevol het is om in een land als Nederland te wonen. De vreselijke vliegramp boven Oekraïne.

De onrust in het Midden-Oosten.De opmars van IS. We voelen wat we hebben. Maar ook dat het niet vanzelfsprekend is. Dat besef is terug.

En dat besef moet er ook zijn als het gaat om de vooruitgang die we samen hebben geboekt. Het is kwetsbaar. We hebben nog steeds een begrotingstekort van 2,2 %. Ook volgend jaar geven we weer bijna 15 miljard [14,6 mrd] meer uit dan we met z’n allen binnenbrengen. En het is ontzettend belangrijk dat er meer banen komen.

De cijfers zijn een heel klein beetje gunstiger, maar als je nog thuis zit zonder baan, heb je daar niets aan. Dan wil je ook aan den lijve ondervinden dat het beter gaat. Je wilt aan de slag.

Ook in de zorg moeten we voorzichtig zijn met ons optimisme. De kostengroei is stabiel, dat is mooi. Dat hebben we samen voor elkaar gekregen. Tussen 2005 en 2010 hadden we nog een groei van 5,7 procent. Komend jaar blijven de uitgaven ongeveer gelijk.

Tussen 2011 en 2105 komen we uit op 2,3 %, de helft van de groei in de vijf jaar daarvóór. Maar dat is nog steeds meer dan de groei van de economie! Daarom is het ontzettend belangrijk dat we ons stinkende best doen om die kosten scherp in de gaten te houden.

En vooral: dat we dat zelf doen. Want als we het zelf doen, dan doen we het op inhoud.

Met stringent pakketbeheer bijvoorbeeld. Dan kijk je wie een behandeling nu écht nodig heeft, dan kijken we naar nut en noodzaak.

Zodat de aanspraak kleiner wordt. En dan kun je zo’n behandeling gewoon in het pakket houden.

Beste mensen, het alternatief is dat we steeds opnieuw de pakketdiscussie moeten voeren.

Of dat we een lijstje van minister van financiën krijgen met wat eruit moet. Laten we zelf aan het roer blijven. Zodat het belang van de patiënt bovenaan blijft staan.

Dat zelf kunnen bijsturen op inhoud is ontzettend belangrijk.

Dat is ook de reden dat we in alle sectoren een nieuw bekostigingsstelsel hebben ingevoerd. Vorig jaar in de gespecialiseerde GGZ, dit jaar in de basis-GGZ, komend jaar voor de huisartsen. De ziekenhuizen zitten nog volop in de overgang van DBC’s naar DOT’s.

We zitten in die transitieperiode en we moeten het nu ook afmaken. Maar ik besef heel goed dat u daar heel veel last van heeft gehad en nog steeds. Ik denk dat we het er allemaal over eens zijn dat we niet nog eens zo’n big bang in de zorg moeten hebben.

En zo’n big bang hoeft er ook niet meer te komen. De knoppen staan nu goed. Nu komt het erop aan dat iedereen zijn verantwoordelijkheid pakt. Om samen de kwaliteit omhoog te brengen, terwijl we tegelijkertijd de kosten in de hand houden.

Zo blijven we zelf de baas op het schip.

De huisarts  - u bent de spil van de zorg in de buurt. Pak die regie, ga die samenwerking aan met de basis GGZ en de zorgverleners in de buurt. Geef mensen die veel zelf kunnen alle ruimte. Met e-health, domotica.

Zodat u tijd en aandacht overhoudt voor mensen die het niet zelf kunnen. Die groep blijft altijd. Die mogen we niet uit het oog verliezen.

De ziekenhuizen – kijk wat er gebeurt: Volgens het CBS stijgt het aantal 65-plussers van 2,7 miljoen nu tot 4,7 miljoen in 2041. Bijna een verdubbeling. In de Volksgezondheid Toekomst Verkenning lezen we  dat er in  2030 circa 7 miljoen mensen chronisch ziek zijn.

Dat is ongeveer 40% van de bevolking; nu is dat nog 32%.

Het is ontzettend belangrijk dat die chronische zorg in de buurt beschikbaar is. Dat u dat samen doet met de eerstelijn. En dat we complexe zorg concentreren.

Dat levert onmiskenbaar kwaliteit op. De operatiesterfte na kankerchirurgie is de met een kwart gedaald in Nederland. Het Integraal Kankercentrum Nederland schrijft dit op het conto van betere operatietechnieken, van concentratie en van specialisatie.

En tegelijkertijd moeten we daarbij heel scherp blijven kijken naar de resultaten. Niet concentreren om het concentreren, want er is een omslagpunt. Als je de menselijke maat uit het oog verliest, terwijl er geen aantoonbare kwaliteitsverbetering meer is.

Dan treedt de wet van de verminderde meeropbrengst in werking. Ik ga me niet mengen in de discussie door voorbeelden te noemen. Die discussie hoort bij u. En die moet gaan om het belang van de patiënt. Zoek naar het optimum.

Beste mensen, er is al ontzettend veel bereikt maar nu komt het erop aan. Het komende jaar zal blijken of het ons lukt: de kosten blijvend in de hand houden. De zorg verder verbeteren. En de sleutel daarvoor is transparantie. Bij alles wat we doen, geldt: we hebben inzicht nodig.

In de care, in de cure, bij de GGZ. Als u zichtbaar maakt wat u doet, gaan de raderen van het stelsel draaien.

Dan krijgen huisartsen betaald voor innovatie en samenwerking;

Dan worden artsen en andere zorgverleners, ook in de GGZ, beloond voor zinnige en zuinige zorg, dichtbij als het kan en ver weg als het moet. Dan zien we waar de praktijkvariatie zit, dan kunnen verzekeraars inkopen op de juiste gronden.

Dan weten we bijvoorbeeld of we met concentratie van zorg nog steeds onze doelen bereiken. Dan krijgen we ook zorg die past bij deze tijd, waarin mensen met één veeg over hun scherm, toegang hebben tot de hele wereld.

De wensen van mensen zijn veranderd en ook daarom wordt het tijd dat de zorg de ramen en deuren opengooit.

En ik zie dat er op dit terrein heel veel gebeurt:

-           Het Kwaliteitsvenster van de NVZ

-           Het Programma Kwaliteit van Zorg van Achmea.

-           Het Transparantieregister Zorg van de Stichting Code Geneesmiddelenreclame

-           De praktijkvariatierapporten van Zorgverzekeraars Nederland

-           De medisch specialisten met hun campagne Verstandig Kiezen

-           De beter-niet-doen-lijst van de UMC’s

-           De Zorgatlas van de patiëntenorganisaties

De lijst is niet compleet. Maar het is duidelijk dat u er hard aan werkt.

En u hoort wel waar hier de achilleshiel zit: hoe houden we het overzicht? Hoe voorkomen we een wildgroei aan uitkomst-indicatoren? Hoe zorgen we dat al die informatie goed te vinden is voor mensen, overzichtelijk, begrijpelijk, op één plek?

Het Kwaliteitsinstituut zal hierin een belangrijke rol spelen en mag ook doorpakken als het nodig is.

Beste mensen. Wat we hebben bereikt is niet vanzelfsprekend. En wat we nog moeten bereiken, komt niet vanzelf.

Het zal van ons allemaal heel veel vragen. Maar we zijn op de goede weg.

En wat mij betreft is 2015 het jaar van de transparantie. Want alleen daarmee kunnen we de volgende stap zetten en blijven we zelf aan het roer:

De kosten blijvend onder controle, beter zorg. Passend bij deze tijd en bij de veranderde wensen van mensen.

Dank u wel.

-0-0-0-