Eenzaamheid is een groot probleem in Nederland
Staatssecretaris Martin van Rijn sprak op 26 september 2014 bij het afscheid van Marleen Barth als scheidend voorzitter van De Zonnebloem. Hij richtte ook het woord aan de vrijwilligers van de Zonnebloem: “Met meer dan 40.000 vrijwilligers is de Zonnebloem een enorme steun voor mensen met een lichamelijke beperking. Ik ben blij dat ik nu eens de gelegenheid heb om te zeggen: u doet het geweldig.”
ALLEEN HET UITGESPROKEN WOORD GELDT
Dames en heren, beste vrijwilligers van de Zonnebloem, beste Marleen,
Op Youtube zag ik laatst een filmpje waarin jij, Marleen, de activiteiten van de Zonnebloem aanprijst. Vol overtuiging leg je uit, waarom de Zonnebloem zo belangrijk is. En halverwege dat filmpje zeg je: ´zonder vrijwilligerswerk geen Nederland – zo simpel is dat´.
Dat spreekt mij nou aan. En door je jarenlange inzet als voorzitter van de Zonnebloem heb jij ook laten zien hoeveel waarde jij zelf hecht aan vrijwilligerswerk. Het is goed dat we vanmiddag de gelegenheid hebben om je daarvoor te bedanken. Goed dat u er allemaal bent en ik ben blij dat ik u mag toespreken.
Dames en heren,
Veel mensen maken zich zorgen over de hervormingen in de langdurige zorg waar we nu mee bezig zijn. Mensen zeggen: het gaat alleen maar om bezuinigingen. En dat is toch echt niet waar. Sterker nog: ik heb wel eens gezegd dat ik deze hervormingen ook had gewild als we geen financieel probleem hadden gehad.
Want het gaat bij deze hervormingen ook om heel principiële vragen. Namelijk: wat voor samenleving willen we nu eigenlijk met elkaar? Is solidariteit alleen dat ik meer zorgpremie betaal dan iemand die minder verdient? Of is het ook dat ik zorg wil dragen voor een ander? Dat ik niet wil dat mijn buurvrouw zo eenzaam is, dat ze thuishulp aanvraagt om tenminste nog met íemand te kunnen praten. Dat we wat meer betrokken zijn op elkaar. Natuurlijk gaat het er ook om de zorg betaalbaar te houden. Maar het gaat mij echt om veel méér.
Aan u, de vrijwilligers van de Zonnebloem, hoef ik dat eigenlijk niet te vertellen. U brengt dat allang in praktijk. Met meer dan 40.000 vrijwilligers is de Zonnebloem een enorme steun voor mensen met een lichamelijke beperking. Ik ben blij dat ik nu eens de gelegenheid heb om te zeggen: u doet het geweldig. Dankzij uw inzet krijgen duizenden mensen de gelegenheid om een reis te maken, een dagje uit te gaan – of gewoon een middagje met iemand te kletsen. U zorgt er voor dat mensen die niet zo mobiel zijn, toch niet eenzaam hoeven te zijn. U laat zien wat het is om betrokkenheid te tonen.
Uw inspanningen zijn van grote waarde. Eenzaamheid is namelijk een groot probleem in Nederland. Zo groot, dat ik er zelfs een notitie over heb geschreven en dat we er over spreken in de Tweede Kamer. 38 procent van de Nederlanders voelt zich eenzaam en een deel van hen heeft daar zelfs echt zwaar onder te lijden. Ze worden er letterlijk ziek van. We zien het vaak bij ouderen, maar ook bij mensen met een handicap, de mensen dus waar u voor klaar staat. Ze komen te weinig de deur uit, zien te weinig mensen, voeren nog maar zelden een echt gesprek.
Samen met de gemeenten en een grote groep organisaties verenigd in de Coalitie Erbij gaan we daar wat aan doen. Gisteren, de eerste dag van de week tegen eenzaamheid, begon de campagne. Een campagne die als doel heeft mensen meer bewust te maken van het probleem en het taboe erop te doorbreken. We moeten er gewoon met elkaar over kunnen praten. Ik was bij de aftrap van de campagne en het was goed om te zien hoeveel mensen bereid zijn zich hiervoor in te zetten.
Natuurlijk maakt ook de Zonnebloem deel uit van die Coalitie Erbij. Sinds de eerste uitzendingen van het Radioziekenbezoek van Alex van Wayenberg is bestrijding van eenzaamheid en sociaal isolement tenslotte de kern van het werk van de Zonnebloem. Al meer dan 65 jaar.
Maar natuurlijk doet u niet al 65 jaar precies hetzelfde. De Zonnebloem gaat met de tijd mee. De vakanties blijven allang niet meer beperkt tot een Reisje langs de Rijn – je kunt nu ook op kampeervakantie en je kunt zelfs een een ballonvaart maken met een luchtballon die speciaal geschikt is voor rolstoelen.
Maar dat is het niet alles. De Zonnebloem speelt ook een andere rol in de samenleving, als actieve partner in de veranderingen in het zorgstelsel. De veranderingen waar ik aan het begin van mijn verhaal al van sprak. Want het is al jarenlang de trend dat ouderen en mensen met een beperking liever niet in een instelling willen wonen, maar gewoon thuis.
Daarom gaan we het zorgstelsel daar nu bij aanpassen. Maar daarbij moeten we er wel op letten dat die mensen thuis niet het contact met de samenleving verliezen. De zorg is wel geregeld, maar hoe is het met de aandacht? De wijkverpleegkundige die een wond verzorgt, de trombosedienst: het is allemaal georganiseerd. Maar wie komt er op de koffie, wie gaat eens met je wandelen?
Vorige week was de presentatie van de Toekomstagenda Informele zorg en daarin staan plannen voor de verbinding tussen formele en informele zorg. De Zonnebloem is één van de partners in die agenda. We gaan de positie van vrijwilligers en mantelzorgers versterken, hun last verlichten en hun rol beter verbinden met die van de professionals. We gaan kijken hoe we mantelzorgers kunnen ondersteunen en vrijwilligers kunnen scholen. En hoe we ruimte kunnen bieden aan nieuwe vormen van vrijwilligerswerk, voor mensen die zich niet voor lange tijd willen vastleggen. En we willen vooral laten zien hoezeer we dat vrijwilligerswerk serieus nemen en waarderen. ´Zonder vrijwilligerswerk geen Nederland´ – ik had het niet beter kunnen verwoorden.
Beste Marleen, toen je vorig jaar vijf jaar voorzitter was, heb je samen met de rest van het bestuur en zo´n tweeduizend vrijwilligers diepgaande gesprekken gevoerd over de toekomst van de Zonnebloem. Op basis van al die gesprekken hebben jullie een plan gemaakt voor de komende vier jaar.
Zo moet de Zonnebloem een nieuwe, modernere uitstraling krijgen en zich beter manifesteren. Ik zag daar al het eerste voorbeeld van: de app Fundrunner waarmee je je prestaties als hardloper of fietser kunt meten en de kilometers omzetten in een donatie voor de Zonnebloem.
Zo past de Zonnebloem zich aan aan de moderne tijd. Dat lijkt me heel goed. Maar gelukkig zal er ook veel hetzelfde blijven. En dat lijkt me ook heel goed.
Ik wens je opvolger heel veel succes met dit mooie werk – en jij Marleen, nogmaals: dankjewel.