Toespraak van staatssecretaris Van Rijn (VWS) en uitreiking van Koninklijke onderscheidingen tijdens de huldiging van de paralympische medaillewinnaars.
Toespraak van staatssecretaris Van Rijn (VWS) en uitreiking van Koninklijke onderscheidingen tijdens de huldiging van de paralympische medaillewinnaars.
Den Haag, 21 september 2016.
Beste sporters, partners, familie, coaches en iedereen hier aanwezig.
And a special welcome for his excellency Piragibe Tarragô, the Brazilian Ambassador.
Mede namens minister Schippers wil ik jullie graag van harte feliciteren met jullie geweldige prestaties.
17 goud, 19 zilver, 26 brons.
Samen 62 medailles.
Echt weergaloos wat jullie voor elkaar hebben gekregen!
Minister Schippers is helaas verhinderd.
Ze is in New York bij de Verenigde Naties.
Maar ze was bij jullie op bezoek in Rio en heeft mij laten weten het er heel bijzonder te hebben gevonden.
Ze vond het vooral indrukwekkend hoe jullie alle overwinningen en teleurstellingen samen verwerkten in het Olympisch dorp.
Ik was in Nederland, maar dankzij de tv-uitzendingen en streams op het internet ben ik goed op de hoogte gehouden van jullie fantastische prestaties.
Daaruit blijkt overduidelijk dat de Nederlandse paralympische sport floreert.
Dat is onder meer te danken aan de veranderingen die na de Spelen van Sydney in 2000 zijn ingezet.
De paralympische sport is toen een volwaardig onderdeel van NOC*NSF en de Nederlandse sportbonden geworden.
En zo hoort het ook: mensen met een beperking moeten precies dezelfde mogelijkheden hebben als mensen zonder een beperking.
Op elk terrein.
Dat komt de hele samenleving ten goede.
Maar het succes is vooral aan jullie zelf te danken.
Jullie zijn fulltime atleten, die leven voor de sport.
Met optimale professionele begeleiding.
Jullie trainen net zoveel als een Olympische atleet.
Leiden hetzelfde leven.
Leven dezelfde droom na.
En zetten alles opzij voor een medaille op het grootste sportevenement ter wereld.
Alleen moeten jullie ook een beperking overwinnen. Maar dat geeft jullie prestaties een extra glans.
Jullie zijn daardoor een inspiratiebron voor iedereen.
En om het belang daarvan te onderstrepen, worden jullie vandaag hier, in Den Haag, gehuldigd.
Hoewel alle medaillewinnaars in het middelpunt van de belangstelling staan, is er een selecte groep die nog iets meer de aandacht trekt.
Dat zijn de gouden medaillewinnaars.
Een grote groep.
Ik hoop dat er genoeg plaats op het podium is voor iedereen.
Ik wil graag eerst de gouden dames vragen op het podium plaats te nemen.
In willekeurige volgorde:
Sanne Voets,
Jiske Griffioen en Anniek van Koot,
Kelly van Zon,
Alyda Norbruis,
Lisa Kruger,
Marlou van Rhijn,
En Liesette Bruinsma
Liesette Bruinsma, ik noemde je net als laatste maar ik ga je als eerste toespreken.
Wil je wat dichterbij komen staan?
Beste Liesette, 16 jaar en nu al de koningin van de spelen.
Maar liefst 5 medailles won je in het zwembad, waarvan twee gouden: voor de 200 meter wisselslag en de 400 meter vrij!
Terecht dat je zelf vanuit Rio meldde: “Waaauw wat een belevenis, zo ontzettend mooi”.
En je voegde er relativerend aan toe: “Het was een kwestie van mijzelf aan de taken houden. Ik heb alles eruit gegooid.”
In de nationale paralympische ploeg ben je overigens niet alleen geliefd vanwege de hoeveelheid medailles die je wist te winnen.
Maar ook vanwege je zonnige karakter.
Daar hebben we in Nederland ook het een en ander van mee gekregen. We zagen je altijd breeduit lachen.
En stralend stond je de interviewers te woord nadat je weer een medaille had gewonnen.
Jarenlang, dag in dag uit, baantjes trekken in het zwembad.
En geduldig leren hoe je zonder zicht recht moet zwemmen.
Het heeft geleid tot dit prachtige succes.
Lissette, je hebt de meeste medailles gewonnen van alle Nederlandse deelnemers in Rio.
Een geweldige prestatie.
Het heeft Zijne Majesteit daarom behaagd jou te benoemen tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau.
Jiske Griffioen en Aniek van Koot, willen jullie wat dichterbij komen
Jullie hebben samen overduidelijk laten zien dat Nederland ook zonder Esther Vergeer het beste paralympische tennisland ter wereld is. Althans bij de vrouwen.
Niet alleen wonnen jullie samen goud in het dubbelspel, waar jullie tegenstanders Marjolein Buis en Diede de Groot waren.
Jullie waren ook elkaars tegenstander in het enkelspel.
Zoals we weten, won Jiske.
Niet helemaal verrassend, want Jiske is ook de nummer 1 op de wereldranglijst.
Over je prestaties, Jiske, zei je zelf enige tijd geleden: „Alle keuzes die ik maak, staan in het teken van het rolstoeltennis.
Voorheen bezocht ik nog wel eens een festival, maar dat hoort er niet meer bij. Tot aan Rio heb ik ook regelmatig in een cocon geleefd."
En dat heeft zich uitbetaald.
Jiske, gefeliciteerd met je twee gouden medailles.
En ook jij Aniek, jij had ook nog geen gouden paralympische medaille. Wel had je vier jaar geleden in Londen twee zilveren medailles veroverd.
En ook nu lukte het in eerste instantie niet goud te veroveren. Omdat Jiske je in het enkelspel dwars zat.
Maar gelukkig kreeg jij een herkansing. En nu sámen met Jiske. Een ijzersterk duo. Dat werd snel duidelijk.
Eindelijk kwam je droom waar je jarenlang keihard voor hebt gewerkt uit. Gefeliciteerd!
Het is mij een eer tegen jullie beiden te mogen zeggen: Het heeft Zijne Majesteit behaagd jullie te benoemen tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau.
Lisa Kruger,
Beste Lisa,
Alyda Norbruis won de eerste medaille voor Nederland, een bronzen, maar jij won de eerste gouden.
Op de 100 meter schoolslag.
En dat terwijl je een paar dagen eerder pas 16 was geworden.
Je was echt een verrassing.
Want jij was niet de gedoodverfde kampioen. Dat was Chantalle Zijderveld.
Maar met jouw krachtexplosie wist je iedereen achter je te laten en als eerste aan te tikken.
Overigens waren Chantalle en de andere zwemmers al gewaarschuwd. Want je had ’s ochtends een nieuw wereldrecord gezwommen.
Je zwom als eerste vrouw onder de 1 minuut 16.
Dat was ook al een keer tijdens de training gelukt, maar nog niet tijdens een officiële wedstrijd.
‘Soms komen dromen uit’, schrijf je op je eigen webpagina.
Maar voor dit soort dromen moet je wel wat doen.
Ongelooflijk veel en hard trainen.
En dat heb jij gedaan.
Eerst als moderne vijfkamper en later als zwemmer.
Beste Lisa, het heeft Zijne Majesteit behaagd jou te benoemen tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau.
Alyda Norbruis, wil jij dichterbij komen?
Beste Alyda,
Het is niet voor niets dat je tijdens de slotceremonie van de spelen de Nederlandse vlag mocht dragen.
Je won drie medailles.
Goud op de 500 meter tijdrit en een nieuw wereldrecord.
Goud voor de tijdrit op de weg.
En brons voor de achtervolging op de baan. Maar dat was gelijk ook de eerste medaille die Nederland in Rio won.
Na je winst op de 500 meter zei je: “Dit was de perfecte race. Ik had vertrouwen in mijzelf. Ik heb daarom doorgebeukt en dat is gelukt.”
En ook tijdens de tijdrit op de weg beukte je door.
Je fietste als enige onder de 30 minuten en versloeg de nummer twee met maar liefst een halve minuut verschil.
Maar dat is nog niet alles.
Je zet je ook in voor kinderen met een beperking. Je helpt jongeren die willen sporten, maar obstakels op de weg zien. Zij kunnen bij jou aankloppen en dan help jij ze verder.
En dat geldt niet alleen voor de ambitieuze sporter, ook voor de recreant. Jou slogan is dan ook: Sporten, dat kan iedereen.
Alyda dankzij jouw successen heeft het Zijne Majesteit behaagd jou te benoemen tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau.
Sanne Voets, wil jij naar voren komen?
Beste Sanne,
Het is wel heel bijzonder dat je hier staat.
Vijftien jaar geleden leek het erop dat je nooit meer zou paardrijden. Je raakte bekneld onder je paard.
Bovenop de beperkte beenfuncties die je al sinds je geboorte had, kwamen nu nog meer complicaties.
Paardrijden zou nu zeker niet meer verstandig zijn.
Maar jij dacht daar duidelijk anders over.
Jouw reactie was:“Nooit meer paardrijden? Dat zullen we nog wel eens zien!”
En je vocht je terug.
En Hoe!
Je behaalde met je paard het ene succes na het ander en werd 4e op de Paralympics van Londen.
En je wilde meer. Je zette je zinnen op Rio.
Maar helaas voor jou had Estee Gerritsen de voorkeur.
Jij zou thuis moeten blijven.
Totdat duidelijk werd dat Estee’s paard hartritmestoornissen had.
Alsnog mocht je met Demantur naar Rio.
En daar deed je waar je al die jaren voor hebt getraind: je won goud op de vrije kür.
En daarom mag ik ook tegen jou zeggen: Het heeft Zijne Majesteit behaagd jou te benoemen tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau.
Marlou van Rhijn, wil jij hier komen staan?
(Goud 200 en 100 meter)
Beste Marlou, ik heb jouw 100 meter een paar keer bekeken op het internet.
En nog steeds snap ik het niet.
Hoe kan iemand vanuit zo’n achterstand binnen enkel seconden iedereen voorbij lopen. Pas in de laatste 40 meter startte je de turbo. En dat was net op tijd. Je won met slechts tweehonderdste seconden verschil.
Je had het zelf ook niet meteen door. Pas toen je mensen in het stadion ‘helemaal los zag gaan’, wist je dat je gewonnen had.
Heel anders ging het op de 200 meter. Hier haalde je soeverein de finish. De concurrentie liet je meters achter je.
Na London betekende dit voor de tweede keer goud op deze afstand.
Marlou, je bent een bijzondere sportvrouw. Zelf zeg je daarover: “Het gaat niet om anders zijn, maar om authentiek zijn. De beste zijn in wat jij kunt en plezier hebben in wat je doet. En altijd, ook als je wel benen hebt, je mogelijkheden uitdagen. Dat heeft sport mij geleerd."
Beste Marlou, je hebt al een Koninklijke onderscheiding. Maar om wederom onze waardering te uiten voor jouw gouden races, wil ik je graag dit beeldje Chapeau namens het ministerie van VWS aanbieden.
Kelly van Zon, ook jou wil ik vragen hier te komen staan.
Beste Kelly, jouw doel was de finale halen.
Dat is gelukt. En dat niet alleen, je werd ook eerste.
Je was simpelweg te sterk voor je tegenstandster. Alleen de 1e en 2e set waren spannend. Daarna was het appeltje eitje.
En alle inwoners van je woonplaats leefden mee. In de plaatselijke krant stond dat ‘Heel Dongen op zijn kop stond’.
Zelf zei je over je eerste plaats: “De gouden medaille maakt het helemaal af. De nacht daarna heb ik voor het eerst kunnen slapen sinds ik hier ben”.
En dat gold ook voor jouw oma, want die zei: “Het was zenuwslopend, blij dat het voorbij is”.
Toch is dit al je tweede gouden medaille. Je was vier jaar eerder in Londen ook oppermachtig.
Bovendien ben je al jaren nummer 1 van de wereld.
Je hebt daarom vier jaar geleden al een Koninklijke onderscheiding ontvangen. Maar onze waardering voor jouw prestatie is er niet minder om.
Daarom wil ik je graag namens het ministerie van VWS dit beeldje Chapeau aanbieden.
Dan wil ik nu graag de heren vragen bij ons op het podium te komen.
Dat zijn:
Marc Evers,
Tristan Bangma en Teun Mulder,
Jetze Plat,
Kenny van Wheegel,
Vincent ter Schure en Timo Fransen
En Daniel Abraham Gebru
Daniel Abraham Gebru, wil je wat dichterbij komen.
Beste Daniel,
Wat een bijzondere wedstrijd was de wegrit waaraan jij deelnam.
Je had je kort voor de finish aangesloten bij een kleine kopgroep bestaande uit een Australiër en een Oekraïner. En je dacht: “Meer dan een derde plaats zit er niet in. Deze mannen sprinten beter dan ik.”
Maar enkele meters voor de finish kwamen de twee met elkaar in botsing. De Australiër was snel weer opgekrabbeld en rende naar de streep, maar jij was hem voor.
En toen eenmaal duidelijk was dat jij het goud had gewonnen, kwam het vreselijke nieuws dat een andere deelnemer tijdens een afdaling hard onderuit was gegaan. Hij overleed later in het ziekenhuis.
Dat zet zo’n wedstrijd in een heel ander perspectief.
Maar het neemt niet weg dat jij een bijzondere sportman bent.
Op 15-jarige leeftijd vluchtte je uit Eritrea en kwam je in Nederland terecht.
En omdat je in Eritrea al aan wielrennen deed, je was al eens jeugdkampioen geweest, ben je dat in Nederland ook gaan doen.
Zoals je zelf zegt, heeft dat jou geholpen bij de integratie in Nederland. In een interview zei je: “Wielrennen heeft mij een doel gegeven en heeft mij in contact gebracht met andere mensen.”
Daarom wil je nu inzetten voor andere vluchtelingen en ze stimuleren te gaan wielrennen. En mooi initiatief.
Beste Daniel, na je overwinning zei je dat je heel blij was dat je de Koning gaat ontmoeten.
Maar voordat je dat doet, mag ik je nu al zeggen dat het Zijne Majesteit heeft behaagd jou te benoemen tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau.
Tristan Bangma en Teun Mulder, willen jullie dichterbij komen.
Beste Tristan en Teun,
Drie jaar lang hebben jullie elke dag keihard getraind.
Met één doel: 1 kilometer lang vreselijk hard fietsen.
En wel zo hard, dat de klus in minder dan één minuut geklaard zou zijn.
Daar zijn jullie met glans in geslaagd. Samen reden jullie maar liefst iets meer dan 60 kilometer per uur waardoor jullie als enigen onder de minuut kwamen.
Tristan, vooraf zei je: “Mijn grootste doel is deelnemen aan de paralympische spelen. Dat is mijn droom.”
Een droom die bijna uiteenspatte door een blessure aan je rechter knie. Maar gelukkig was je tijdig hersteld en bleek de realiteit verder te gaan dan jouw droom.
Niet alleen nam je deel aan de spelen, je won ook meteen goud!
En dat geldt ook voor jou, Teun. Het waren je eerste paralympische spelen. Je had al drie individuele wereldtitels behaald in het valide baanwielrennen en een bronzen medaille op de Olympische Spelen van Londen.
Maar ondanks deze prijzen zei je na afloop in Rio: “Voor mij is er geen verschil. Misschien is het gevoel nu zelfs nóg uitbundiger.”
Mooi vond ik het moment waarop jullie over de finish gingen en Teun zijn arm al in de lucht stak en Tristan een tikje gaf en de tijd naar hem schreeuwde.
Het was voor jou duidelijk dat jullie het hadden geflikt! En dat terwijl jullie belangrijkste tegenstanders nog moesten starten.
Maar jouw voorgevoel kwam uit!
En vanwege jullie fantastische prestatie, heeft het Zijne Majesteit dan ook behaagd om jullie te benoemen tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau.
Vincent ter Schure en Timo Fransen, jullie mogen ook hier komen staan.
(Goud: tandem wegwedstrijd, zilver tijdrit en 4km achtervolging)
Net als het andere gouden tandem, hebben jullie 3 jaar intensief getraind voor Rio. Maar ondanks dat jullie van het begin af aan een ijzersterk duo vormden, bleven jullie met beide voeten op de grond.
Timo zei dan ook: “Het is zaak om rustig te blijven. De hele heisa te reduceren tot wat onze taak is. En te doen zoals we altijd doen.”
Hollandse nuchterheid.
Goed voor goud op de weg en twee zilveren medailles: voor de tijdrit en 4 kilometer achtervolging!
Ook toen je nog kon zien, was je een verdienstelijk renner, Vincent. Samen met je broer Mark hield je de naam Ter Schure hoog in het wielerpeloton.
In 2007 kon het niet meer door een progressieve oogziekte. Je stopte met fietsen.
Maar gelukkig niet voor altijd.
Drie jaar geleden maakte je de overstap naar de tandem.
Jij als stoker en Timo als piloot.
En meteen stelden jullie een zeer ambitieus doel: goud op de Paralympics van Rio.
Op weg naar Rio lieten jullie al zien dat dat een haalbare doelstelling was. Jullie behaalden Nederlandse titels in de wegwedstrijd en de tijdrit en wonnen de eindzege in de wereldbeker.
En jullie bleven rustig.
Ook tijdens de beslissende sprint die jullie wonnen en goud bracht!
Ik mag dan ook met veel plezier zeggen dat het Zijne Majesteit heeft behaagd jullie te benoemen tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau.
Jetze Plat, wil je wat dichterbij komen
Beste Jetze,
Jij bent een uitzonderlijke sporter.
Ik las ergens dat je zulke sterke armen hebt dat je trekkend aan de trappers van je handbike een uurlang 300 watt produceert.
Daar kun je heel wat lampjes mee laten branden.
Een gewoon sportmens kan dat met de benen, maar niet zo lang.
Die enorme kracht van jou maakt je ongenaakbaar op de triatlon.
Je bent het hele seizoen ongeslagen gebleven.
En ook nu won je met enorme overmacht.
Al tijdens de 750 meter zwemmen had je de strijd beslist. Een zege kon je niet meer ontgaan.
Landgenoot Geert Schippers bleef op eerbiedige afstand en werd tweede.
Maar dat een krachtmens ook zijn grenzen heeft, bleek enkele dagen later. Toen je zesde werd bij de tijdrit wielrennen.
Kort maar wel ook heel krachtig zei je: “Klote wedstrijd”.
Wél wist je tussendoor nog brons op de weg te winnen.
Beste Jetze, je bent een geweldige sportman en het heeft Zijne Majesteit dan ook behaagd jou te benoemen tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau.
Marc Evers, wil je dichterbij komen?
Beste Marc,
Een klasse beter dan de rest.
Zo valt jouw prestatie op de 200 meter wisselslag het beste te omschrijven.
Je tikte aan op 2.10,29 [twee – tien - negenentwintig] en je was daardoor meer dan 2,5 seconden sneller dan nummer twee.
En maar liefst 5 seconden dan degene die als derde finishte.
Dat is een straatlengte in het zwemmen!
Jouw succes komt mede doordat je jaren geleden bent overgestapt van een speciale zwemclub naar het Haarlemse ZV Haerlem.
Een zwemclub die geen moeite heeft met iemand met een verstandelijke beperking.
Je mocht meetrainen met de beste zwemmers van de club.
Sindsdien zijn jouw tijden met sprongen vooruit gegaan.
Ik hoop dat alle sportverenigingen door jouw succes geïnspireerd raken en hun deuren wagenwijd openzetten voor alle sporters met een beperking.
Beste Marc, naast het goud won je in Rio ook een zilveren en een bronzen medaille.
En vier jaar geleden won je in Londen ook al goud. Waarvoor je een Koninklijke onderscheiding hebt ontvangen.
Daarom ook voor jou dit beeldje Chapeau, waarmee we graag onze waardering voor jouw sportieve prestaties uitspreken.
Kenny van Wheegel, jij bent de laatste van deze imponerende rij sporters. Wil je dichterbij komen?
Beste Kenny,
Als paralympisch veteraan, het waren je vijfde spelen, heb je ons vreselijk in spanning laten zitten tijdens je wedstrijd op de 400 meter.
Na 200 meter lag je niet voor, zoals je gepland had.
Je moest echt alles op alles zetten om jouw concurrenten bij te blijven.
Je ging als vierde de tweede bocht in.
Maar gelukkig had je nog reserves: je kwam er als eerste uit.
Je denderde met 35 kilometer per uur over de baan en niemand die je nog kon inhalen!
Je won net als 12 jaar eerder in Athene goud op deze afstand. Tegelijkertijd revancheerde je je voor je zevende plaats in 2008 en het zilver van London.
Dankzij je overwinning in 2004 heb je al een Koninklijke onderscheiding ontvangen. Maar onze waardering voor jouw prestatie in Rio en jouw lange topsportcarrière, is er niet minder om.
Daarom wil ik je graag namens het ministerie van VWS dit beeldje Chapeau aanbieden.
[Overhandigen van het beeldje en felicitatie]