Speech staatssecretaris Van Veldhoven bij CBL Haringparty, 21 juni 2018
“Voor mij is het pas echt vlaggetjesdag als we niets meer verbranden dat recyclebaar is. Geen druppel nieuwe olie, daar zouden we naartoe moeten. Is dat niet ons gezamenlijke doel?”
Dat zegt staatssecretaris Van Veldhoven donderdag 21 juni 2018 bij de jaarlijkse haringparty van het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel in het Kurhaus.
Dames en heren,
Goed u hier allen te zien. Het Kurhaus, de plek waar mensen begin 19e eeuw naartoe gingen voor de geneeskrachtige werking van het zeewater. Men liet zich hier op een kar door paarden in zee trekken om reuma, zenuwziekten en zwaarlijvigheid tegen te gaan. Persoonlijk geloof ik voor sport en ontspanning meer in een rondje hardlopen op het strand…
Maar anno 2018 halen de wereldzeeën het nieuws met heel andere beelden. Een jonge walvis in Thailand, die begin deze maand overleed met meer dan 80 plastic tasjes in zijn buik… Een dode meeuw op het strand: het lichaam in hoge staat van ontbinding, de buik vol met plastic doppen…
De zee staat niet meer voor gezondheid, maar voor vervuiling. En dan heb ik het nog alleen over het zichtbare plastic. We hebben nog geen idee in hoeverre microplastics de gezondheid aantasten…
Dames en heren,
Fijn begin van een feestje, zult u denken. We nodigen nog eens een staatssecretaris uit... Toegegeven: ik val wat bruut met de deur in huis. En ik ben geen doemdenker. Ik ben hier niet om u de haring minder goed te laten smaken.
Maar ik ben hier wel om te vertellen dat er alle reden is om het met onze verpakkingen nóg beter te doen. En ik bespreek dat met u, omdat wij samen hier het verschil kunnen maken. U, op de plek waar u nu zit. Want als u het niet doet, wie zorgt er dan voor? En wij kunnen het ook. We zijn er zelfs goed in!
We recyclen in Nederland 73% van alle verpakkingen en 51% van de kunststof verpakkingen. Daarmee zijn we internationaal koploper. U was 40 jaar geleden één van de initiatiefnemers van de glasbak, een groot succes. Ook de succesvolle campagne Plastic Heroes komt mede uit uw koker.
Sommige supermarkten experimenteren met papieren of herbruikbare zakjes op de groente-afdeling. Of met duurzame etiketten op biologische groente, een soort ‘tatoeage’ die met een laser wordt aangebracht. Anderen nemen zelfs het initiatief om volledig verpakkingsvrij te zijn. Ook de zwarte bakjes zijn aangepakt. Mooie initiatieven, die laten zien dat we samen dingen in gang kunnen zetten!
Ik denk ook aan de doelen om in 2020 90% van de kleine flesjes te recyclen en 70 tot 90% van de kleine plastic flesjes uit het zwerfafval te halen. In de herfst van 2020 valt op basis van onafhankelijke monitoring het definitieve besluit over de invoering van statiegeld op kleine plastic flessen. Ik ben blij dat u zich hieraan heeft gecommitteerd. Want ik weet dat het hoge ambities zijn. Linksom of rechtsom, we gaan die plastic soup aanpakken. En dat gaat heel Nederland zien!
Dames en heren,
Ik wilde hier graag zijn, bij uw haringparty in het Kurhaus. Supermarktdirecteuren, andere retailers, levensmiddelenfabrikanten… allemaal onder 1 dak! Ik wil u vertellen dat ik me als geen ander realiseer dat u niet degene bent die na een barbecue in het park de rommel laat liggen. Het is de consument die zijn troep laat slingeren. Maar ik ben van en-en. Én consumentencampagnes gericht op gedragsverandering. Én producentenverantwoordelijkheid.
Uw aanbod in de winkel is mede bepalend voor het gedrag van de consument. U weet als geen ander hoe u de consument kunt beïnvloeden. Daarbij is zo weinig mogelijk verpakking ook nog eens economisch rendabel en kan het vaak slimmer!
Vroeger sneed ik mijn voet eens open aan zo’n los lipje van een colablikje. Dat soort ongevalletjes is verleden tijd door het ontwerp te veranderen. Zo kunnen we ook losse doppen aanpakken, of chipszakken die nu nog niet te recyclen zijn. Daar ben ik van overtuigd!
Het blijft zoeken naar duurzamere manieren van verpakken, zonder aspecten als voedselverspilling uit het oog te verliezen. En laten we daarbij ook het KIDV niet vergeten. Na 5 jaar staat het Kennisinstituut Duurzaam Verpakken op eigen benen, zonder overheidsbemoeienis. Een goed teken! Want dat betekent dat de verpakkingsindustrie het belang ziet en er zelf enthousiast mee doorgaat. U heeft de overheid daar niet voor nodig!
Plastic is een waanzinnige uitvinding. Het is licht, sterk en zelfs – en steeds meer! – recyclebaar. Maar het hoort niet in ons milieu. Voor nieuw plastic wordt elke keer een nieuw vat olie opengetrokken. En ook eindigt nog steeds de helft van de plastic verpakkingen in de oven.
Beste mensen,
Voor mij is het pas echt vlaggetjesdag als we niets meer verbranden dat recyclebaar is. Geen druppel nieuwe olie, daar zouden we naartoe moeten. Is dat niet ons gezamenlijke doel? En hopelijk verbannen we de plastic soep dan ooit naar het rijtje van zure regen, het gat in de ozonlaag… Opgeloste problemen!
Begin dit jaar heb ik vijf transitieagenda’s in ontvangst genomen voor een circulaire economie in 2050. Vóór de zomer kom ik met een kabinetsreactie. Ik wil u allen uitdagen hieraan deel te nemen. Als winkelier bent u een onmisbare partner om consumenten te helpen bij duurzaam gedrag.
Want elk stukje plastic in het milieu is ooit geproduceerd, is ooit verkocht, is ooit weggegooid. We zullen op al die vlakken aan de slag moeten om onze leefomgeving en onze zee weer gezond te maken. Zodat we ook komende jaren onbekommerd van een lekker stukje haring kunnen genieten.
Ik reken op u! Dank u wel.