Goede maaltijden in zorginstellingen
Minister Gerda Verburg reikte op donderdag 28 mei 2009 in Ede de LNV-smaakprijs uit aan zorginstelling Ter Reede uit Vlissingen. Er waren drie instellingen genomineerd, allemaal omdat ze veel aandacht besteden aan goede maaltijden in hun tehuis. Minister Verburg vraagt zich af of dergelijke goede maaltijden een positief effect kunnen hebben op medicijngebruik.
Toespraak van minister Verburg van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit bij de uitreiking van de LNV-smaakprijs, 28 mei 2009 in Ede.
Dames en heren,
Dit is 'em dan. De LNV-smaakprijs. Een - lekker zwaar - bronzen beeld van Piets Althuis uit Workum. Hier heeft u - en 140 collega's met u - nu een jaar, en met plezier, hard voor gewerkt. In deze enveloppe zit de naam van de winnaar. Ik maak 'em open…………….lees de naam………en leg 'em weer even weg.
Want eerst even dit. Kijk even om u heen. Niet veel bijzonders, zult u zeggen. Gewoon een bioscoop en hoezo congreslokatie naast een snelweg. Zoals er al zoveel zijn. Dat klopt toch niet helemaal. Cinemec is bijzonder. Het is één en al vernuft, innovatie en duurzaamheid wat hier de klok slaat:
- De warmte die de filmprojectoren afgeven wordt herbenut voor de verwarming van het pand.
- Regenwater wordt opgevangen en gebruikt voor doorspoelen van toiletten.
- De parkeergarage is onderdeel van de geluidswal van de snelweg.
- Wat de sommeliers hier aanwezig wel interessant zullen vinden: het dak is begroeid met gras en wordt binnenkort met druivenstruiken aangeplant. En ik ga het zeker proeven. Toen ik 2,5 jaar gelden aantrad als minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, jazeker, we zijn er ook nog voor de visserij, maar die V staat voor Voedselkwaliteit, toen heb ik me voorgenomen om aan het einde ook de minister van Voedselkwaliteit, landbouw en Natuur te zijn. En het voordeel van de klimaatverandering kan zijn dat we goede wijn gaan maken die deel uit gaat maken van het pakket van steekproducten.
- En wat de koks wel leuk vinden te horen: de catering van Cinemec gebruikt zoveel als mogelijk biologische en streekproducten, die worden gekocht bij een ecologische boerderij, hier vlak in de buurt.
En dat brengt mij, dames en heren, bij hét onderwerp van vanmorgen: eten. Of beter gezegd: met aandacht en zorg gemaakt, en met respect voor milieu, dier en mens tot stand gekomen voedsel.
U weet daar alles van. Want u allen hier bent niet van de club van de bij elkaar gemikte warme prak. Integendeel, u bent kunstenaars. U jongleert met kwalitatief goede, en vooral verse ingrediënten en maakt de maaltijd tot het stralende hoogtepunt van de dag. U maakt van eten….genieten. Genieten van het voedsel, maar ook genieten van ambiance en elkaars gezelschap.
Want laten we dat niet vergeten. Voeding is meer dan het binnenkrijgen van voedingstoffen. Is veel meer dan overleven. Het is een beleven en vaak ook een sociale activiteit. Een goed ontbijt, met de boter in de vloot en de plakjes kaas en ham prettig op een bordje uitgestald. En een warme maaltijd, in een prettige sfeer, met - wie weet - vergeten groenten en streekproducten. Voedsel met een verhaal.
Ik ben een Bourgondiër. Ik werk 36 uur per week en voor de rest is mijn werkweek vrijwilligerswerk. Ik gebruik wel eens een maaltijd in de auto, nou ja, een broodje eten dan. Maar een maaltijd in gezelschap, dan wil ik geen gedoe, ik ben heel gevoelig voor sfeer, ambiance en smaak. En die smaak is cruciaal. Op de radio was een aankondiging van deze bijeenkomst: één van de cliënten en die zei dat de maaltijd het hoogtepunt was van de dag. Waar ze naar uitzien, met een keuzemogelijkheid, met een glaasje wijn. U moet dat niet onderschatten, het zijn de momenten die de dagelijkse sleur doorbreken. De mensen blijven bovendien wat langer aan tafel zitten, knopen eerder een praatje aan en eten ook wat meer. Het loont dus om de maaltijd gezonder en aantrekkelijker te maken.
U allen hier in de zaal, weet dat. En ik ben ervan overtuigd dat u iedere dag weer uw uiterste best doet om de inwoners van uw zorginstellingen een prachtige en gezonde maaltijd voor te schotelen.
Mijn ministerie wil u daarbij graag helpen. Niet door u te vertellen wat u nu precies wel en niet moet klaarmaken iedere dag, maar wel door ervoor te zorgen dat het aanbod van goed en duurzaam voedsel en de kwaliteit van het aanbod zo groot als mogelijk is.
Dat doen we als LNV-ers door het gebruik van streekproducten te stimuleren, door de keten aan te spreken op hun voedselaanbod, door de consument meer informatie over gezond en duurzaam voedsel te geven. En natuurlijk door onze LNV-naam te verbinden aan deze smaakprijs. Omdat wij op deze manier willen proberen om zorginstellingen te stimuleren nog meer oog te krijgen voor duurzaam inkopen, het gebruik van biologische en andere duurzame producten en het koken van streekgerechten.
Er werd zojuist een onderzoek gepresenteerd over hoe cliënten en medewerkers in de zorg tegen de rol en de kwaliteit van voeding in de zorg aankijken. Ik ben blij dat er nú al onderzoek wordt gedaan hoe onze generatie -ik hoor bij de verloren generatie heb ik geleerd, u ook allemaal zo te zien- de oudedagszorg ziet. Waar ik dan wel geïnteresseerd in ben is hoeveel pillen een goede maaltijd kunnen vervangen! Cliëntenraden kunnen daar een bijdrage aan leveren, dat is de partij die meer invloed kunnen uitoefenen dan de overheid. Ik en mijn collega Klink van VWS zijn niet van de betutteling, er valt voor de cliëntenraden een wereld te winnen.
Anderhalf jaar geleden werd ik minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. Ja, de visserij is ook nog steeds belangrijk, maar die V staat echt voor Voedselkwaliteit. En aan het einde van de rit hoop ik ook minister te zijn VLN, die V voorop. Er moet dan ook meer aandacht in de voedselproducerende keten komen voor streekproducten en biologisch eten. En als instellingen doet u dat heel goed en ik hoop dat anderen zich bij u aansluiten.
Dames en heren,
Ik besef dat ik hier eigenlijk een beetje sta te preken voor eigen parochie. U allen hier in de zaal bent op de een of andere manier al bezig met de kwaliteit van het voedsel in uw zorginstelling. Iedere dag weer probeert u met veel inzet en creativiteit - en met vaak een beperkt budget - een gezonde en aantrekkelijke maaltijd te serveren. En iedere dag weer koopt u zo in dat u precies 'uitkomt'.
En dat is een hele prestatie: wist u dat de Nederlandse consument per jaar voor 1,6 miljard euro aan voedsel weggooit? Dat is ongeveer 10% van de voeding die hij koopt. En in de voedselketen gaat ongeveer voor 2 miljard euro per jaar verloren. Dat staat gelijk aan 30 - 40% aan wat we jaarlijks in Nederland aan voedsel produceren.
Dames en heren,
Die aandacht voor kwaliteit, voor gezondheid, voor duurzaamheid, brengt u iedere dag weer op. Omdat u passie, bevlogenheid en enthousiasme heeft voor uw vak. Vakmanschap betaalt zich door de waardering van de cliënten.
Iedereen van u hier in de zaal verdient dan ook de LNV-smaakprijs, de prijs voor de instelling die voedselkwaliteit op een bijzondere manier in de praktijk heeft gebracht. Helaas werkt het zo niet. Ik heb maar één beeldje. En hier - op het papier in deze envelop - staat maar één naam.
De LNV-smaakprijs is gewonnen door een zorginstelling die baanbrekend werk heeft verricht door als eerste in Nederland biologische producten structureel te introduceren in het assortiment.
In eerste instantie deed deze zorginstelling dat in het kader van een proefproject, maar toen dat project afgerond was, is men ermee door gegaan. Inmiddels wordt zoveel mogelijk met biologische producten uit de regio gewerkt. Dit overigens tot volle tevredenheid van de bewoners die de streekgerechten, en de smaak van vroeger, zeer waarderen.
Dames en heren,
De LNV-Smaakprijs 2009 gaat naar verpleeghuis Ter Reede in Vlissingen.