Toespraak 50-jarig jubileum Kees Verkade

Meneer Verkade, mevrouw Verkade, dames en heren,

Meneer Verkade, u noemt zichzelf regelmatig 'een gewone Haarlemse jongen'. Ik vond het dan ook mooi vorige week in de Telegraaf te lezen dat elektronica u alleen maar afleidt en in de war brengt. U heeft geen mobiele telefoon op zak en ook internet heeft u niet nodig. En als u de tijd wilt weten, ach dan kijkt u gewoon naar de zon. Ja, dat is lekker makkelijk in Monaco.

Het moet zoveel rust geven in deze soms chaotische tijden. Heerlijk! Eigenlijk is het een prachtig staaltje 'bronzentijdperkdenken' in deze digitale en drukke 21e eeuw! Maar het dient allemaal het middel om een hoger doel te bereiken. Namelijk volledige toewijding en gedrevenheid van uw kant om prachtige bronzen beelden voor ons te kunnen blijven maken.

En toch bent u denk ik veel meer dan een gewone Haarlemse jongen. Al 50 jaar ontstaan er onder uw handen indrukwekkende beelden. De Nieuwe Haarlemsche Courant had in 1965 al een vooruitziende blik over uw werk: 'Zijn plastiek heeft door de forse behandeling en klare conceptie monumentale allure.' Ja inderdaad, monumentale allure. Dat geldt voor uw beelden, maar ook voor uw persoon.

Het werk van Kees Verkade is moeilijk in een stroming te plaatsen. De term 'het Verkade-moment' kan ons wellicht een eind op weg helpen. In een flits neemt hij iets waar. Hij knippert met zijn ogen en dat ene moment, die ene seconde wordt vastgelegd op een film in zijn hersens. En dan aan de slag met het klei! Wij noemen dat dan misschien beeldhouwkunst, zelf beschouwt hij het nauwelijks als hogere kunst Hij beschrijft het als een 'weergave in plastiek van hetgeen je vandaag de dag op straat ziet'. En gelukkig voor ons ziet Kees Verkade nogal het één en ander op straat. Bijvoorbeeld drie oudere dames die boodschappen doen. En een hangende kat aan tafel. En een stel balancerende koorddansers. Kortom, als geen ander neemt hij het moment van schoonheid en perfectie waar. Dat moment wanneer beweging, kracht en spanning samenkomen. Door die gave, spreken Verkade's evenwichtige beelden een universele taal.

Vijftig jaar Kees Verkade: de man die volgens Time Magazine over de gave bezit een actie op het meest expressieve moment te bevriezen. Vijftig jaar bronzen beelden: beelden die de internationale beeldhouwkunst al een halve eeuw verrijken. Vijftig jaar Kees Verkade: dat is een gouden jubileum met een bronzen randje.

Meneer Verkade, voor u staat artistieke vrijheid voorop. U bent wars van commerciële bindingen met kunsthandels en galerieën omwille van uw vrijheid. U heeft, naar eigen zeggen, ook nooit de kunstenaar willen uithangen. Want zo zei u ooit: "Blazer aan, stropdas om en er op uit. Handel! Het heeft geen zin om met snorren en baarden de kunstenaar uit te hangen. Ik laat mijn baard niet staan, draag geen vodden en zit niet op een lekkende, onverwarmde zolder peilloos gedachten uit te broeden. Wat dat betreft is het al van meet af aan mis met mij gegaan."

Maar het is helemaal niet mis met u gegaan. Integendeel zelfs! Met uw beelden heeft u de beeldhouwkunst geweldig over het voetlicht gebracht. Zowel nationaal als internationaal: van Zandvoort tot New York en van Valkenburg tot Monaco. Overal sieren uw kleinplastieken 'straten en stegen' en 'boulevards en parken'. Door uw vakkundig en artistiek handelen zet u zo al vijftig jaar Nederland op de kaart in den vreemde. Wat mogen we trots zijn op deze creatieve Nederlandse export.

Trots ben ik ook, en met mij vele anderen, op uw genereuze karakter. Voor u staat namelijk 'de ander' altijd centraal. Charitatieve instellingen, ook vanavond weer, mogen zich iedere keer verheugen op een forse donatie uit de opbrengst van de verkoop van uw werk. U laat zich niet leiden door louter eigenbelang. U hebt ook oog voor de medemensen die het minder getroffen hebben. Een prachtige houding in deze economisch zwaardere tijden. U denkt mee aan concrete oplossingen! Mede vanwege dit gevoel voor naastenliefde bent u in mijn ogen een voorbeeld voor anderen.

Meneer Verkade, u geniet internationale faam. U excelleert op uw terrein. U komt over de vloer bij vorsten en prinsessen - ik denk ook aan uw goede band met de familie Grimaldi. En dan doet het mij echt zoveel vreugd te lezen dat u vereerd bent om een herdenkingsmonument voor de gemeente Hardenberg te maken. Sterker nog, u biedt zelfs aan om twaalf replica's te maken die de gemeente kan verkopen. Om zo de kosten een beetje te drukken. Verder exposeert u in Hardenberg nog 25 beeldjes die gekocht kunnen worden. En ook daar gaat een groot gedeelte van de opbrengst naar een goed doel. U deelt niet alleen uw talent met ons, u deelt nog veel en veel meer. Ik ben ervan overtuigd dat deze betrokken, nuchtere houding u mede zover heeft gebracht.

En ik denk dat het u nóg verder zal brengen. Want u bent een beeldend voorbeeld van hoe iemand op zijn 67e nog wél volop aan de slag kan zijn. Nog hele dagen druk in de weer volgens een vast stramien: vroeg opstaan en van 7 tot 11 uur aan het werk. Op het heetst van de dag (in Monaco kennen ze dat natuurlijk…) een lunch en daarna bent u, naar eigen zeggen, het 'slapie apie'. En dan 's avonds weer aan het werk. En dit alles gevoed door een niet-aflatende stroom van creatieve inspiratie.

Meneer Verkade, na uw eerste baantje bij steenhouwer Swaalf in Haarlem wist u één ding zeker: u wilde nooit meer een baas. Vanaf dat moment heeft u tóch altijd een werkgever gehad. Vijftig jaar lang bent u al loyaal in dienst van het brons. Maar u kennende, en dat maakt u zo'n groot kunstenaar, draait u dit in één esthetische handbeweging vakkundig om: het brons is in dienst bij Kees Verkade. Laten we hopen dat dat nog jaren zo zal blijven.

Dank u wel.