Toespraak Balkenende bij bezoek Afghaanse president Karzai

(De toespraak is in het Engels gehouden)

Meneer de President, excellenties, dames en heren,

Meneer de president, sinds 2002 geeft u leiding aan de transformatie van Afghanistan.

U bent voorop gegaan in de bevrijding en ontwikkeling van uw land.

Wie zich verdiept in uw startpositie, zes jaar geleden, beseft de enorme omvang van die taak. Afghanistan was een land zonder democratische traditie, zonder infrastructuur, zonder economische kansen, zonder veiligheid en zonder know how. In feite moet het land van de grond af aan worden opgebouwd.

Mr. Karzai, van dat lange en moeilijke proces bent u de voortrekker. U bent het gezicht van het nieuwe Afghanistan.

Uw land is een mozaïek van verschillende stammen en culturele tradities. Zelf bent u een man van het Zuiden. Een Pashtun, geboren in Kandahar. De verschillen binnen de Afghaanse bevolking zijn groot. U bent erin geslaagd behoedzaam het vertrouwen te winnen van alle bevolkingsgroepen. Dat is een prestatie.

Wij zijn zeer verheugd dat u in ons midden bent. Nederland voelt zich sterk met uw land verbonden. Inmiddels hebben meer dan 10.000 Nederlanders in uw land als militair gediend. Samen met meer dan veertig andere landen, werken we intensief met u samen om de transformatie van Afghanistan te laten slagen. Samen vieren we de kleine en grote successen. Samen verwerken we de tegenslagen. Samen rouwen we om de mensen die tijdens deze missie het leven verliezen.

Mr. Karzai, u bent hier niet alleen. U bent in het gezelschap van meer dan zestig ondernemers uit uw land. Zij komen hier om samenwerking te zoeken met Nederlandse partners. Ik heet ook hen van harte welkom. Afghanen zijn net als Nederlanders van oudsher een handelsvolk. Het is een teken van hoop dat het ondernemerschap in uw land opbloeit. Dat legt een basis onder de maatschappelijke veranderingen die zo nodig zijn. De Nederlandse business community heeft al eerder de hand naar Afghanistan uitgestoken. Ik hoop zeer dat uw bezoek tot nieuwe contacten leidt.

Dames en heren, niet iedereen beseft hoeveel erbij komt kijken om een land op te bouwen dat tot de vijf armste ter wereld behoort. In Uruzgan - een van de minst ontwikkelde provincies van het land - ontbreekt vrijwel alles wat wij hier in Nederland vanzelfsprekend vinden.

Om slechts één voorbeeld te noemen: hoe zorg je voor een goede uitbetaling van salarissen aan overheidspersoneel, zoals politieagenten? Er zijn geen banken. Geen geautomatiseerde systemen. Mensen kunnen niet lezen en schrijven. Ga er maar aanstaan.

Tegen die achtergrond is het bijzonder wat er in een beperkt aantal jaren in uw land is bereikt.

• De kindersterfte is met 40% gedaald;
• Vrijwel alle mensen hebben toegang gekregen tot basale gezondheidszorg. Alleen in Uruzgan al zijn zo'n 100 gezondheidsposten geopend.
• Vijf miljoen Afghaanse kinderen - jongens èn meisjes - gaan naar school. Dat is meer dan vijf keer zoveel als in 2001.
• En het inkomen per hoofd van de bevolking is de laatste vier jaar verdubbeld.

Al deze ontwikkelingen hebben het leven van gewone Afghaanse gezinnen beter gemaakt.

Zoals in het bergdorpje Awi, in het district Chora. De hele bevolking werkte mee om een natuurlijke waterbron geschikt te maken voor gebruik. Een kanaaltje werd uitgehakt in de berg. Honderden meters buizen zijn met de hand vervaardigd en neergelegd. Een Nederlandse militair die daarbij betrokken was vertelde: "Hier zijn de mensen zover dat ze zich realiseren dat ze aan hun eigen toekomst moeten werken."

Ook in groter verband is het nodige bereikt. Zes jaar geleden was Afghanistan nog een 'mislukte staat'. Nu heeft het land democratische instituties en onderhoudt het goede relaties met Pakistan en andere buurlanden. Vier miljoen Afghaanse vluchtelingen hebben het aangedurfd terug te keren naar huis.

Meneer de President, dit zijn stappen vooruit waarop u trots mag zijn.

Ons doel is een vreedzaam Afghanistan waarin iedereen een goed leven kan opbouwen.

U weet als geen ander dat we nog een heel lange en bochtige weg voor ons hebben eer we daar zijn.

De transformatie van Afghanistan gaat met grote offers gepaard. We treuren om het verlies van mensenlevens. Afghaanse kinderen en volwassenen, militairen en hulpverleners uit bevriende landen en ook zestien Nederlanders. Enige weken geleden had ik een bijeenkomst met de familie van deze slachtoffers. Hun verdriet raakt me diep. Tegelijkertijd ben ik ook getroffen door de moed van deze mensen. Een goed voorbeeld daarvan is de familie van Timo Smeehuijzen, een van de gesneuvelde militairen. Zij zijn een actie gestart om geld in te zamelen voor een school in Uruzgan ter nagedachtenis aan hun zoon.

Meneer de President, gebrek aan veiligheid voor burgers, hulpverleners en militairen blijft een groot obstakel op onze weg. De afgelopen jaren is gewerkt aan de opbouw van het Afghaanse leger. Noodzakelijk is nu dat ook de politiemacht wordt versterkt. Het heeft immers geen zin checkpoints te bouwen als er onvoldoende gemotiveerde mensen zijn om ze te bemannen. Corruptie en gebrek aan opleiding blijven een probleem, niet alleen binnen de politie, maar ook binnen het bestuur.

Aandacht blijft nodig voor good governance en voor de naleving van de mensenrechten. Die gelden voor alle Afghanen. Ook voor gevangenen.

We delen de overtuiging dat ons succes afhangt van Defence, Diplomacy and Development. De verbinding tussen die drie is essentieel.

Neem bijvoorbeeld het probleem van de papaverteelt en de drugshandel. We weten allemaal dat de taliban garen spinnen bij deze activiteiten. Maar we weten ook dat twee miljoen gewone mensen in Afghanistan hiermee hun brood verdienen. Een oplossing kan dus alleen in zicht komen als we deze mensen een economisch perspectief geven. Daarom zet Nederland zich in om alternatieve middelen van bestaan te helpen introduceren, zoals saffraan, fruitbomen, groente en veeteelt.

Mr. Karzai, aanstaande donderdag begint in Parijs de grote conferentie waarin het contract tussen Afghanistan en de internationale gemeenschap zal worden hernieuwd.

Bijzonder is dat in Parijs voor het eerst een door Afghanistan zelf opgestelde strategie centraal zal staan: de Afghan National Development Strategy.

Dat is een goed teken. Een teken dat Afghanistan als soevereine staat een duidelijk beeld heeft van haar eigen toekomst. Maar ook de visie en de wil heeft om dat ideaal te realiseren.

Wij lopen op die moeilijke weg met u mee.
Omdat we geloven in solidariteit, ook over landsgrenzen heen.
Omdat we deze wereld veiliger willen helpen maken.
Omdat we weten dat woorden niet genoeg zijn.

Wie pleit voor vrede, mensenrechten en ontwikkelingskansen, zal zelf in actie moeten komen. Ook als het zwaar is.

Dames en heren, de toekomst van Afghanistan is in handen van de Afghanen zelf. Maar het is de taak van de internationale gemeenschap het land een kans te geven.

Onlangs kregen op Kamp Holland twintig jonge Afghanen hun diploma 'bouwnijverheid'. Zij hadden met succes hun cursus op de Trade Trainingschool afgerond en gaan nu als bouwvakker aan de slag.
Vorige maand startte op Kamp Holland een cursus Start and Improve Your Business, voor lokale ondernemers. Want die zijn er weer in de omgeving in Tarin Kowt!
Bewoners van Tarin Kowt bouwden kort geleden met Nederlandse steun zelf een kleine waterkrachtcentrale die de huizen in de omgeving van stroom voorziet.

In Afghanistan groeit nieuwe hoop. Dankzij al deze mensen van goede wil.

Dames en heren, ik geef graag het woord aan de man die leiding geeft aan dit proces. De man die al zes jaar een stabiele factor is in een turbulent land. Een man die met doorzettingsvermogen en diplomatie invulling geeft aan zijn verantwoordelijke taak. De hoogste vertegenwoordiger van het nieuwe, democratische Afghanistan. Graag een warm applaus voor president Hamid Karzai.