Toespraak Balkenende bij opening tentoonstelling Kees Verkade

Meneer Verkade, mevrouw Verkade, mevrouw Janknegt, dames en heren,

Anderhalf jaar geleden kreeg ik een brief uit het Vorstendom Monaco.

Toch iets bijzonders. Dat gebeurt me niet elke dag.

Toen ik de envelop openmaakte, kwam er een foto uitrollen uit een tijdschrift. Een oude foto van mij, uit de jaren tachtig. Genomen in het appartement in Amstelveen waar ik toen woonde. Ik zit op de bank. En links van me op een tafel, staat een klein beeldje. Iets kleiner dan mijn hand. Een figuurtje met gespreide armpjes. Het zou een voetballertje kunnen zijn uit en pupillenelftal.

Erbij zat een brief.

Een uiterst kort briefje, van welgeteld 15 woorden.

"Geachte heer Balkenende, zelfs toen al maakte u de juiste keuze. Vriendelijke groet. Kees Verkade.

- Kees Verkade is een man van weinig tekst, zoals velen van u weten. -

Dat beeldje was een dierbaar bezit. Ik kreeg het heel lang geleden. Als ik me goed herinner halverwege de jaren zeventig, toen ik een bankrekening opende.

Natuurlijk wist ik wel dat heel veel andere Nederlanders datzelfde beeldje hadden gekregen. Maar toch vlijde ik me met de gedachte Een Echte Verkade in huis te hebben. Het kreeg een prominente plaats en ik genoot er erg van. Tot op een dag het noodlot toesloeg en er een armpje van afbrak.

Ik heb in mijn leven heel veel werken van Kees Verkade gezien.

Maar je eerste Verkade vergeet je nooit meer…

Dames en heren, Kees Verkade is een beeldhouwer voor wie ik grote waardering heb. Neem alleen al zijn portretten in brons.

Wie anders weet het karakter van zulke uiteenlopende mensen zo treffend te vangen?

· André van Duin en Koningin Wilhelmina.

· Winston Churchill en Johan Cruijff.

· Louis Couperus en Joop van den Ende.

· Oscar Wilde en Freddy Heineken.

· Arthur Rubinstein en Tante Leen.

Als je dát overtuigend kan, ben je werkelijk van alle markten thuis.

Ik voel me in zekere zin verwant met Kees Verkade, en dat heeft ook iets te maken met zijn manier van werken. Zoals hij zelf zegt: 'ik hou meer van opbouwen dan van afpellen'. Daarom werkt hij graag met brons, en minder graag met steen. Geen materiaal weghakken, maar juist materiaal toevoegen en vorm geven.

Wat me ook bijzonder aanspreekt, is de dynamiek die Verkade in zijn werk weet te brengen. Hoe krijg je 'beweging' in een stilstaand object? Die vraag fascineert Kees Verkade al van jongs af aan.

Zijn oeuvre telt talloze sporters, acrobaten, spelende kinderen, dansers, fietsers, ruiters, katten die van tafeltjes springen, etc. Soms lijkt hij de zwaartekracht te willen tarten. Die worsteling met de materie vind ik altijd weer interessant om te zien.

Kees Verkade is verliefd op zijn ambacht. Vakmanschap is in zijn ogen een voorwaarde voor goed kunstenaarschap.

Die opvatting is misschien niet altijd in de mode geweest. Maar Kees Verkade heeft er onverstoorbaar aan vast gehouden. Vanaf zijn opleiding op de Koninklijke Academie voor Beeldende Kunst in Den Haag - begin jaren zestig - tot nu toe.

Ik las laatst het boekje over het standbeeld van Frits Philips, op de Markt in Eindhoven. Daarin zegt Kees het volgende:

"Ik ben er tot op de dag van vandaag van overtuigd dat je altijd moet blijven doen wat je voelt dat je moet doen. Je moet helemaal durven blijven wie je bent. Gewoon je eigen ding neerzetten. Al moet je er natuurlijk wel van kunnen leven."

Dit is helemaal Kees Verkade.

Meneer Verkade, u heeft een bijzonder scherp oog voor de tedere momenten in het leven. Een moeder die haar kind koestert. Geliefden die elkaar omhelzen. Een gestolen kus. Figuren die elkaar troosten of steunen. Of elkaar juist een enorme 'power' lijken te geven. Daar zijn in uw werk prachtige voorbeelden van te vinden.

En het mooie is: veel van die beelden zijn openbaar kunstbezit.

Je hoeft er niet eens voor naar een museum. De ontmoeting met uw werk komt spontaan tot stand. Op het plein. In het plantsoen. Voor de schouwburg. In de winkelstraat. Bij de haven. Overal waar mensen wonen en werken.

Uw werken zijn niet hard en ongenaakbaar. Ze zijn juist uitnodigend. Zoals Cees Dam schreef: 'de ziel gevangen in brons'.

U woont ver weg, in Monaco. Maar wij hebben u gelukkig altijd dichtbij ons. Ik heb groot respect voor u. Voor mij bent u een Hollandse held die met talent en hard werken de wereld heeft veroverd.

Zoals u zelf zegt:

"Elke dag met een leeg hoofd beginnen. En lekker moe eindigen. Gaan jullie je gang maar, als ik maar mag blijven kleien."

Meneer Verkade, ik wens u van harte toe dat u nog heel lang in goede gezondheid actief mag blijven, samen met uw vrouw.

Blijf kleien!

En met die welgemeende wens open ik deze tentoonstelling.